(711 nolu İlke Kararı) Vakıflar Genel Müdürlüğü İdare ve Denetiminde Olan Cami, Mescit, Türbe vb. Kültür Varlıklarının Müdahale Biçimleri Uygulama ve Denetimi (19.06.2007 tarih, 731 sayılı İlke Kararı ile iptal edilmiştir.)
(Bu mevzuat sayfaları Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından derlenmekte ve güncellenmektedir.)
T.C.
KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA YÜKSEK KURULU
( Bu ilke kararı kültür ve tabiat varlıklarını koruma yüksek kurulunun 19/06/2007 tarih ve 731 sayılı İlke Kararı ile iptal edilmiştir)
Toplantı No. ve Tarihi : 64 20.07.2001 Toplantı Yeri
Karar No. ve Tarihi : 688 20.07.2001 ANKARA
VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İDARE VE DENETİMİNDE OLAN CAMİ, MESCİT, TÜRBE VB. KÜLTÜR VARLIKLARININ MÜDAHALE BİÇİMLERİ UYGULAMA VE DENETİMİ
"Cami, Mescit, Türbe vb. Kültür Varlıklarının Müdahale Biçimleri Uygulama ve Denetimi'ne ilişkin Koruma Yüksek Kurulunun 19.4.1996 gün ve 429 sayılı ilke kararının yeniden değerlendirilmesi sonucu alınan 12.03.1997 gün ve 534 sayılı ilke karan; 5226 sayılı "Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun" ve buna bağlı çıkarılan yönetmelikler kapsamında aşağıda belirtildiği şekilde yeniden düzenlenmiştir:
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 3386 ve 5226 sayılı Kanunlar ile değişik,
10 uncu maddesinde; “Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde veya denetiminde bulunan mazbut ve mülhak vakıflara ait taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan cami, türbe, kervansaray, medrese, han, hamam, mescit, zaviye, Mevlevihane, çeşme ve benzeri kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesinin koruma bölge kurulları karan alındıktan sonra Vakıflar Genel Müdürlüğünce yürütülür”
57 nci maddesinde "Vakıflar Genel Müdürlüğü idare ve denetiminde olan mazbut vakıflann veya mülhak vakıfların mülkiyetindeki kültür varlıklarının 3194 sayılı İmar Kanununun 21 inci maddesi kapsamına giren ruhsata tâbi olmayan tadilat ve tamiratları, özgün biçim ve malzemeye uygun olarak Vakıflar Genel Müdürlüğünce yaptırılır"
hükümleri yer almaktadır.
Bu hükümler çerçevesinde;
1 ) Vakıf kökenli anıtsal yapıların fonksiyon değişikliklerinde varsa vakfiye veya vakfiye yerine geçen hüccet, berat, ferman gibi belgeler veya vakıf senetlerinde yazılı fonksiyonlara uyulmasına özen gösterilmesine,
2) Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ve denetiminde bulunan cami ve kıescitler ile gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan cami ve mescitlerde köy cami ve mescitleri dahil) yapılacak uygulamaların;
• Koruma bölge kurullarınca cami ve mescitlerin kültür varlığı olarak tescillerinin değerlendirilmesinde taşınmazın tarihi, mimari, estetik, mahalli ve sanat tarihi açısından değerinin bütün olarak göz önüne alınmasına,
a)Koruma bölge kurulunca, bu kriterler kapsamında tesciline gerek görülmeyen cami ve mescitler, (köy cami ve mescitleri dahil) 2863 sayılı Kanun kapsamına dahil olmadıkları için haklarında uygulamaya yönelik herhangi bir kurul kararı alınamayacağına, ancak sit alanında bulunması halinde uygulamaya yönelik projenin koruma bölge kurulunda değerlendirilmesine,
b)Tesciline gerek görülen cami ve mescitlerde (köy cami ve mescitleri dahil) yapılacak tadilat ve tamirat dışındaki müdahalelerin koruma bölge kurullarınca değerlendirilerek, koruma bölge kurulu karan doğrultusunda uygulama yapılabileceğine,
c) Tescili yapılan cami ve mescitlerin (köy cami ve mescitleri dahil);
· Harimlerinde meşruta, dükkan ve kulübe gibi eklemeler yapılamayacağına,
· Son cemaat mahallerinin camekanla kapatılamayacağına,
· Abdest alma yeri vb. yerlerde yapısal ve görsel açıdan geleneksel dokuyu tahrip edecek yeni malzemelerin kullanılamayacağına,
· Minarelere ve kubbe çevrelerine özellikle yapıyı tahrip eden elektronik malzeme (hoparlör ve modern aydınlatma armatürleri gibi) elemanların konulamayacağına, ancak paratoner, kandillik ve mahya gibi özgün biçim ve malzemeye uygun tesisin yapılabileceğine,
· Minarelerde fiziksel tahribata neden olan ses düzeni yapılmamasına, eskiden var olanların yeni onarımlar sırasında kaldırılarak yapının orijinal durumuna getirilmesine,
· 2863 sayılı Kanun gereğince tescilli cami ve mescitlerde ısıtma sisteminin yapılıp yapılamayacağına ilgili koruma bölge kurulunca karar verilebileceğine, bunlardan sulu veya kuru sistemli yerden ısıtmalı kalorifer tesisatının, yapının özgün döşemesi ve ısınmadan dolayı olumsuz etkilenebilecek iç süsleme elemanları (çini, kalem işi vb.) dikkate alınarak koruma bölge kurulunca değerlendirilmesine, ısıtma tesisatı projesinin koruma bölge kurulunca onaylanmasından sonra uygulamaya geçilebileceğine,
· Anıtsal yapılarda gerçekleştirilen proje ve ruhsat gerektiren esaslı onarımları belirtmek amacıyla yapılara onaran kitabesi konulmasına, bu kitabelerin malzeme, şekil, yazı ölçüsü, yazı stilinin ve kitabenin kapsamındaki metni gösteren bilgilerin onaran projesi ile birlikte ilgili koruma bölge kurulunun onayına sunulmasına,
· Tescilli I. grup yapıların tadilat ve tamiratlarına izin vermeden koruma bölge kurulundan görüş alınmasına, uygulamanın bu görüş doğrultusunda yapılmasına, bu tip konuların koruma bölge kurulunun ilk toplantısının gündemine alınmasına,
· Bu yapılardan Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ve denetiminde bulunmayan cami, mescit vb. yapıların tadilat ve tamiratlarında KUDEB kurulmadığı yerlerde Koruma Bölge Kurulundan izin alınmasına,
Cami, mescit, türbe vb. kültür varlıklarının müdahale biçimleri, uygulama ve denetimi ile ilgili uygulamaların yukarıdaki hususlar doğrultusunda yapılmasına,
Kurulumuzun 12.03.1997 gün ve 534 sayılı ilke kararının iptaline,
karar verildi.