Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yayın Yönetmeliği

(Bu mevzuat sayfaları Kültür ve Turizm Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından derlenmekte ve güncellenmektedir.)

31/08/1993 tarih ve 21684 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Kültür Bakanlığı Yayın Yönetmeliği Madde:22 uyarınca yürürlükten kaldırılmıştır.

Resmi Gazete Tarihi: 19.12.1981 Resmi Gazete Sayısı: 17549

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI YAYIN YÖNETMELİĞİ

BÖLÜM I

Amaç :

Madde I - Kültür Bakanlığı, Milli Kültürümüzü oluşturan yazılı ürünleri kamuya tanıtmak, insanlığın düşünce ürünlerinden dilimize kazandırılmaları gerekli görülenleri, çağdaş ve geçmiş Türk Kültür ürünlerini milletimizin ve dünya milletlerinin yararına sunmak, Devletimizin ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütün halinde korunması, yaşatılması ve güçlendirilmesinde, bütünleştirici ortak milli şuur, tutum ve davranışların geliştirilmesini sağlamak amacıyla; kitap, dergi ansiklopedi v.b. yayınlar yapar.

Yayınlar; Bu Yönetmeliğin sonraki maddelerine göre kurulacak danışma niteliğindeki "Yayın Kurulları" nın teklifine göre değerlendirilir.

Kapsam :

Madde 2 - Yayın kurullarının çalışmaları ve Bakanlık Makamı'nın kararlan neticesinde yapılacak yayınlara ait her türlü anlaşmalardan doğacak telif, tercüme vb. haklara bu yönetmelik hükümleri uygulanır.

Dayanak :

Madde 3 - Bu yönetmelik. 2287 sayılı yasanın 9. maddesine göre hazırlanmış bulunan "Milli Eğitim Bakanlığınca İlim-Fikir ve Sanat Eserleri ile Ders Kitapları ve Malzemeleri için Ödenecek Telif Hakları Yönetmeliği" ni esas alarak, 7 Haziran 1972 gün ve 14208 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan, 5 Haziran 1972 gün ve 4-656 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile, 29 Kasım 1974 gün ve 15077 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 25 Kasım 1974 gün ve 4-1060 sayılı Cumhurbaşkanlığı yazısına dayanılarak çıkartılmıştır.

Başlıklar ve Deyimler :

Madde 4 – a) Bölüm ve madde başlıkları incelemeyi kolaylaştırmak için konulmuş olup, yönetmelik metni dışındadır.

b) Aykırı hüküm olmadıkça yönetmelik içinde geçen "Bakanlık", "Daire Başkanlığı" "Kurul" deyimleri sırası ile "Kültür Bakanlığı", "Tanıtma ve Yayımlar Dairesi Başkanlığı" ile "Yayın Danışma Kurulları" nı belirtir.

Kurullar ve Üyeler :

Madde 5 - Yayın işleri ile ilgili kurullar, Daire Başkanlığının teklifi, Bakanlık Makamı'nın olur'u ile kurulur. Kurul üyeleri Daire Başkanlığınca tesbit edilir ve Bakanlık Makamı'nın olur'u ile görevlendirilir. Bu üyeler Bakanlık elemanları arasından ve Bakanlık dışından, Türk Kültüründe kendi alanında yetişmiş kişilerden seçilir. Yayın kurullarındaki toplam üye sayısı, otuz'u geçemez. Daire Başkanı bu kurulların tabii üyesidir. Kurullar kendi aralarında bir başkan, bir başkan yardımcısı seçmekle çalışmalarına başlarlar. Bakanlık elemanlarından teşkil edilen kurullar, Daire Başkanlığının gerekli gördüğü hallerde toplanır. Kurullar, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını, toplantıya katılan üye sayısının salt çoğunluğu ile alırlar. Oyların eşit olması halinde konu ikinci toplantıda görüşülür, yine eşit olursa olumsuz kabul edilir. Çalışmaların tutanağı. Daire Başkanlığınca görevlendirilen raportör tarafından tutulur. Bakanlık dışından teşkil edilen kurullar, ihtiyaç duyuldukça Daire Başkanlığının teklifi, Bakanlık Makamı'nın olur'u ile toplanır. Bu kurullar yılda en çok 12 olağan toplantı yapabilir. Bu toplantılar Daire Başkanlığınca hazırlanan gündemle yapılır. Kurullar, gerektiğinde Daire Başkanlığının teklifi ile müşterek toplantı yapabilir.

Madde 6 - Kurulların görevleri:

a) Hazırlanmış ve Bakanlığa gönderilmiş eserleri incelemek veya inceletmek,

b) Daire Başkanlığınca tesbit edilen yayın dizilerine eser hazırlamak veya hazırlayacak yazar ve mütercimleri belirlemek,

c) Kurula gelen inceleme raporlarına göre eser hakkında karar vermek ve teklifte bulunmak,

ç) Eserlerin hazırlanmasında; denemesi kabul edilerek tamamlanması istendiğinde, 13. ve 14. madde esaslarına uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığını incelemek ve gerekli düzeltmeler için ayrıntılı rapor vermek,

d) Yayımlanacak eserlerde herkesin kolaylıkla anlayabileceği, Türkçenin kurallarına uygun bir dil kullanılmasını sağlamak.

Madde 7 – Kurullar, üyelerinin veya yetkili bir kişinin, teklif edilen eserleri inceleyip kurullara rapor vermek, eser hazırlamak, dil yönünden sadeleştirme ve tercüme yapmakla görevlendirilmesini teklif edebilir. Bakanlık elemanlarından teşkil edilen kurullar ayrıca Daire Başkanlığınca verilen eserleri inceler, raporlarını hazırlayarak kurula sunar.

Madde 8 - Kurullarca uygun görülen eserlerden hangilerinin basılacağı, basılacak eserlerin hangi dizide basılacağı ve baskı sayısını tespit etmek Daire Başkanlığının teklifi, Bakanlık Makamı'nın tasdikine bağlıdır.

Madde 9 - Kurul üyeliği Bakanlık dışından seçilenler için fahridir. Devlet memurları Kanunu ile ilgili kanunlarda aykırı bir hüküm olmadıkça toplantılara katılan üyelere her toplantı için "Kültür Bakanlığı Kurullar Huzur Hakkı Ödeme Yönetmeliği" hükümleri uyarınca huzur hakkı ödenir. Toplantı yerine dışardan gelen üyelere, ilgili kanunlarda belirtilen yolluk verilir.

Madde 10 - Basıma hazırlanması Daire Başkanlığınca ilke olarak benimsenen eserleri, hazırlamak üzere kurullar, uygun gördükleri kişileri tespit ederler. Yazılı olarak teklif edilen ve eseri hazırlamayı kabul eden yazarlardan bir plan, dil yönünden sadeleştiren veya tercüme edenden ise, önce 15 - 20 sayfalık bir deneme istenir. Kurul gerek görürse sadeleştirmelerde veya Osmanlıca metinlerin bugünkü dile aktarılmasında hazırlayandan, deneme istemeden plan ile yetinebilir. Deneme ve plan uygun görülürse Bakanlık Makamı'ndan bir ön onay alınarak belli bir sürede eserin tamamlanması istenir. Öngörülen sürede teslim edilen eserin tamamının deneme çalışmaya uygun olup olmadığı kurulca açıklamalı bir raporla kararlaştırılır. Uygun görülmeyen hususların düzeltilmesi belli bir sürede hazırlayandan Dairece istenir. Süresi içinde çalışmasının sonucunu Bakanlığa sunmayan, tamamlamayan kişiden işi geri almak, bir başka hazırlayıcıya vermek kararını almaya Bakanlık yetkilidir.

Madde 11 - inceleyicinin verdiği gerekçeli ve açıklamalı rapor, yeterli görülmezse veya süresi içinde kurula getirilmezse eser ikinci bir inceleyiciye gönderilebilir. Alınan rapor kurulca değerlendirilir ve eserin basılıp basılmaması teklifi buna göre oluşturulur.

Madde 12 - Bakanlık, Daire Başkanlığı dışındaki Genel Müdürlük ve Daire Başkanlıklarınca kendi konularında yayıma hazırlattırılan eserlerin gerektiğinde kurullarca yukarıda belirtilen ilkeler çerçevesinde incelettirilmesini isteyebilir.

Madde 13 - Yayın kurullarında, eserlerin hazırlanmasında, sadeleştirilmesinde ve tercüme eserlerde gözönünde tutulacak ilkeler şunlardır :

a) Çağdaş uygarlık yolunda Türk kültürünün ve dünya kültürünün temel eserlerinin hazırlatılması veya dilimize kazandırılması,
b) Türk kültürünün temel eserlerinin yayımlanması,

c) Yurttaşların kültür seviyesinin yükseltilmesini hedef alan yayınlara öncelik verilmesi,

ç) Eserlerin, Atatürk ilkeleri ışığında insan, tabiat, yurt sevgisi, barış, hürriyet ve laiklik düşüncesi gibi Anayasa prensiplerini özünde taşıması,

d) Hazırlanacak eserlerde milli menfaatlerimize uymayan söz ve düşüncelere yer verilmemesi, milli bütünlüğümüzün zedelenmemesi,

e) Eserlerin hazırlanmasında Türk dilinin zengin varlığından faydalanılarak herkesin kolayca anlayacağı yaşayan ve konuşulan Türkçe'nin kullanılmasına yer verilmesi,

Madde 14 - a) Eserlerinin veya işlenmelerinin basılmasını isteyenler dil konusunda Bakanlığın tasarruf yetkisini kabul ederler.
b) Eserlerin yayımlanması için başvuranlar başvuru yazısı ekinde, yazı makinesi ile normal kağıda yazılmış-eserin iki örneğini Daire Başkanlığına vermeleri şarttır.

Madde 15 - Kurullar, eserlerin hazırlanmasında veya tercümesinde görev alanlar, eserlerinin Bakanlıkça bastırılması için başvuranlar, 13. ve 14. maddelerde belirlenen bu ilkelere uymak zorundadırlar.

BÖLÜM II

TELİF HAKLARI İLE İLGİLİ HÜKÜMLER

Madde 16 - Telif Haklarının Ödenmesi :

Bakanlıkça kabul edilen her çeşit eserin ve yazının telif hakkı itibari sayfa, şiirlerde mısra, ansiklopedilerde satır üzerinden hesaplanır. İtibari sayfa 200 kelimedir.

Madde 17 - (Değişik: R.G. 17/12/1982 - 17901) Telif ve tercüme ücreti aşağıdaki esaslara göre ödenir.

a) Türkçe yazılmış telif eserlerin her itibari sayfasına 15,

b) Yabancı dillerde yazılmış telif eserlerin her itibari sayfasına 15,

c) Yabancı dillerden Türkçe’ye yapılan tercümelerin her itibari sayfasına 10,

ç) Türkçe’den yabancı dillere yapılan tercümelerin her itibari sayfasına 18,

d) Ölü dillerden (Sümerce, Hititçe, Eski Yunanca, Latince vb.) yapılan tercümelerin her itibari sayfasına 12,

e) Birden fazla nüshanın karşılaştırılmasıyla oluşturulan metin tesislerin (Eleştirmeli basım) her itibari sayfasına 11,

f) Osmanlıca metinlerin bugünkü dile aktarılmasında her itibari sayfasına 11,

g) Belgelerin olduğu gibi alınmasının,.derleme ve antolojilerin her itibari sayfasına 4,

h) Bibliyografya ve indekslerin her itibari sayfasına 3,

ı) Sadeleştirmelerin her itibari sayfasına 7,

i) Gerek dergilerde, gerekse kitap olarak şiirlerin yayımında, çocuklar için yazılan bir şiir başına 10, şiirin 25 mısraı aşan her mısraı için 0,3, diğer şiirlerde bir şiir başına 18, şiirin 25 mısraı aşan her mısraı için 0.6. derlenen şiirler için de şiir başına 5, gösterge rakamının o yılın memur maaş katsayısı ile çarpımı sonunda bulunan miktar üzerinden telif ve tercüme ücreti ödenir.

j) Eserlerde yer alan eseri hazırlayanca yapılmış orijinal resim ve nota kaplayacakları yere göre santimetrekaresi 3-5 kelimelik, renkli resimler ise 4-6 kelimelik bir metin kabul edilir. Orijinal resim, içinde bulunan yazılar resme dahildir. Eserlerde fotoğraf, şekil ve haritalar kapladıkları yere göre santimetrekaresi 2 kelimelik, sanat türü kitaplarda renkli fotoğraflar 3-8 kelimelik bir metin kabul edilir. Bu fıkra hükmü tercüme eserler için uygulanmaz.
Kitap kapakları üç renkliler için 20-70, çok renkli kitaplar için 30-100 gösterge rakamlarının, o yılın memur maaş katsayısı ile çarpımı sonunda bulunan miktar üzerinde telif ücreti ödenir.

k) Dergilerde yayımlanan yazıların 3.000 (Üç bin) kelimeden fazlası için telif ve tercüme ücreti ödenmez.

1) Sadeleştirme ve tercüme denemeleri geri çevrildiğinde, bunları hazırlayanlara ödeme yapılmaz.

m) Hazırladığı eserin baskısı konusunda Bakanlığa başvuran ve kurullarca uygun görülüp, Dairece basılması teklif edilen ve Bakanlıkça onaylanan, ancak herhangi bir sebeple iki yıl içinde bastırılamayan veya bastırılmasına gerek görülmeyen eserlere sahiplerinin isteği üzerine itibari sayfa üzerinden telif hakkının yansı oranında ödeme yapılır.

(10.) madde hükmü uyarınca ısmarlanmak suretiyle hazırlatılan eserler Bakanlıkça öngörülen süre içinde tamamlanarak teslim edilmesi halinde ve bir yıl içinde Bakanlıkça baskıya verilmediği takdirde eser sahibine itibari sayfa üzerinden telif hakkının yarısı ödenir. (Her iki durumda da telif hakkının hesaplanmasında baskı sayısı gözönüne alınmaz) Ayrıca eserleri de yazarlarına (Mütercimlerine, hazırlayıcılarına vb.) geri verilir. Bundan sonra telif haklan yazar, mütercim veya hazırlayanına geçer.

Madde 18 - Bakanlıkça yayımlanan dergilerdeki yazılar vb. inceleme-araştırmaların \ telif hakları da itibari sayfa üzerinden ödenir.

Madde 19 - Eser veya işlenmelerini noter vasıtasıyla Bakanlığa devir ve temlik eden yazar ve mütercimlerin, sahnede temsil edilecek ve seslendirilecek telif, tercüme ve işleme eserlerinin temsil veya seslendirilmeden doğan hakları kendilerinin, basım hakları ise Bakanlığındır.

Eser ve işlenmesinin noter vasıtasıyla basım hakkını Bakanlığa devir ve temlik eden yazar ve mütercim, devir ve temlik belgesinde ayrı bir hüküm bulunmadıkça sonraki baskılarının başka bir kuruluş veya kişi tarafından yapılması, tercümesi aktarılması, değiştirilerek yayımlanması Bakanlığın iznine bağlıdır.

Bakanlık, telif hakkını satın aldığı eserin baskısının tükenmesi halinde ve yazarın müracaatı üzerine yeni baskısını 1 yıl içinde yapacağı veya baskısını yapamayacağını yazılı olarak 3 ay içinde bildirir. Bu durumda eser basılmaz veya basılmasına gerek görülmezse eserin telif hakları yazar, mütercim veya hazırlayanına geçer.

Madde 20 - Telif Haklarının Ödeme Şartları:

Bakanlıkça yayımlanması ve baskı sayısı onaylanan eserin telif, tercüme, sadeleştirme vb. ücretlerinin ödenebilmesi için yazar veya müterciminin eseri muhteva, imlâ, terim, dil, harita, resim, fotokopi, nota ve şekiller bakımından basımevince dizgisine başlanabilecek biçimde hazırlanmış olarak, Daire Başkanlığına vermiş olması gereklidir.

Telif, tercüme, sadeleştirme ücretinin ödenmesi, ilgili kanunlara göre düzenlenecek belge ve işlemlerin tamamlanmasından ve baskı esnasında veya baskı işinin bitiminden sonra hizmet için hazırlatılan eserlerin telif, tercüme ve inceleme ücretleri ile diğer eserlerin inceleme ücretleri gerekli işlemler tamamlanınca ödenir.

Madde 21 - Yazar veya mütercim, eser veya yazısının ilk ve daha sonraki baskılarına ait (sahnede temsil seslendirme ve yorum hakları dışındaki) bütün haklarını yönetmelik hükümlerine göre Bakanlığa devir ve temlik ettiğini bildirir. 5.000 TL. kadar olan telif haklan için noter belgesine gerek yoktur. Yazar veya mütercimin Bakanlık Makamı'na yazılı bildirimi yeterlidir.

Madde 22 - Telif Haklarının Düzenlenmesi ile İlgili Teknik Yönler:

Telif, tercüme sadeleştirme vb. eser ve yazılara ödenecek telif haklarının tespit edilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde tutulur.

a) Basılan metnin çeşitli yerlerinden tam olarak dolu on sayfanın kelimeleri sayılır ve elde edilen kelime toplamı 10'a bölünür. Böylece dolu bir sayfadaki ortalama kelime sayısı bulunur.

b) Bundan sonra metnin tamamındaki dolu sayfaların hepsi sayılır. Yarısından çoğu dolu olan sayfa tam sayılarak yarım sayfadan az olanlar ise göz önüne alınmadan elde edilecek sayı, dolu sayfa sayısına katılır. Böylece metnin tamamı dolu sayfa olarak hesaplanmış olur.

c) (a) fıkrasına göre tespit edilen dolu bir sayfadaki ortalama kelime sayısı ile (b) fıkrasına göre tespit edilen dolu sayfa sayısı çarpılır. Telif hakkı ödenecek metindeki kelime sayısı bulunur. Bu toplam 200'e bölünerek, metnin tamamındaki itibari sayfa sayısı ortaya çıkarılır.

ç) Telif ücretlerinin hesaplanmasında, itibari sayfa sayısından başka baskı sayısı da göz önüne alınır. Yayımlanacak eserlerin itibari sayfa başına hesaplanan telif, tercüme vb. ücretleri ilk baskılar için çocuk kitaplarında 12.000 (On iki bin) baskı öbür eserlerde 8.000 (Sekiz bin) baskı karşılığıdır.

1 - Çocuk kitaplarında baskı sayısı birinci basılışta 12.000'den az da olsa 12.000 kabul edilerek telif ücreti ödenir. Baskı sayısı 12.000'i aştığında, 12.000'den 24.000'e kadar olan baskılarda her ek 1200 baskı için eserin telif ücretine, ilk 12.000 baskı için hesaplanan ücretin %6'sı eklenir. Baskı sayısı 24.000'i aşarsa, 36.000 baskıya kadar, her ek 1200 baskı için, ilk 12.000 baskı karşılığı hesaplanan telif ücretinin %3'ü eklenerek ödeme yapılır.

2 - Diğer eserlerde, baskı sayısı birinci basılışta 8.000'den az da olsa 8.000 kabul edilerek telif ücreti ödenir. Baskı sayısı 8.000'i aştığında, 8.000'den 16.000'e kadar olan baskılarda, her ek 800 baskı için eserin telif ücretine ilk 8.000 baskı için hesaplanan ücretin %6'sı eklenir. Baskı sayısı 16.000'i aşarsa 24.000 baskıya kadar her ek 800 baskı için, ilk 8.000 baskı karşılığı hesaplanan telif ücretinin %3'ü eklenerek ödeme yapılır.

d) İkinci ve sonraki baskılar için baskı sayısı Bakanlık Makamı'nca tespit edilir. İkinci ve daha sonraki baskılarda önceki baskı sayılan dahil toplam baskı sayısı çocuk kitapları için 12.000, diğer eserler için 8.000 oluncaya kadar telif ücreti ödenmez. Çocuk kitaplarında önceki baskı sayıları toplamı 12.000 veya daha fazla yapılmış ise sonraki baskılarda, 12.000 baskıya kadar her 1200 baskı için ilk baskı yapılmış gibi hesaplanacak telif ücretinin %5'i, 12.000 baskıyı aşarsa 36.000 baskıya kadar her ek 1200 baskı için ilk telifin %2'si eklenerek ödenir. Diğer eserlerin önceki baskı sayıları toplamı 8.000 veya daha fazla yapılmış ise sonraki baskılarda 8.000 baskıya kadar her 800 baskı için ilk baskı yapılmış gibi hesaplanacak telif ücretinin %5'i, 8.000 baskıyı aşarsa, 24.000 baskıya kadar her ek 800 baskı için ilk telifin %2'si eklenerek ödenir.

Eserin önceki bâskısının onda dokuzu tükenmeden yeni baskısı yapılmaz.

e) Dergi ve ansiklopedilerde telif ücreti hesaplanırken baskı sayısı göz önüne alınmaz.

Madde 23 - Ansiklopediler

a) Bakanlıkça yayımlanan ansiklopedilerin Yazı Kurulu başkanı ve üyeleri Daire Başkanlığınca tespit edilir. Bakanlık Makamı'nın olur'u ile görevlendirilir. Ansiklopedilerin Yazı Kurulları; ansiklopedilerin dil, bilgi, muhteva, ansiklopedi tekniği bakımından en nitelikli biçimde yazılmasını ve baskıya hazır duruma getirilmesini sağlar.

b) (Değişik: R.G. 17/12/1982 - 17901) Dört formalık bir ansiklopedi fasikülü için en fazla 5 üyeden oluşan yazı kurulunun başkanına 25.000,-TL. üyelerine 22.000,-TL. ödenir.

ç) Ansiklopedilerde yayınlanan yazı maddelerinin her 6 kelimesi bir satır olarak kabul edilir. (Ekler sayılmaz) Telif ücreti olarak her satır için yazarlara 20 TL. mütercimlere 16 TL. ödenir.

d) Ansiklopedilerde metni inceleyenlere Bakanlık memuru olmamaları şartıyla her satır için, teliflerde 5 TL. tercümelerde 4 TL. ödenir.

BÖLÜM III

Çeşitli Hükümler

Madde 24 - Bakanlıkça, hazırlanmak veya tercüme edilmek üzere verilmiş veya yayımlanması için başvurulmuş eserin inceleme ücreti Bakanlık memuru olmamak şartı ile inceleyen kişiye itibari sayfa başına 20 TL. şiirler için 25 mısraya kadar 30 TL. 25 mısrayı aşan her mısra için 1 (bir) lira eklenerek ödenir.

Madde 25 - Bakanlıkça bastırılan her eserden yazar ve mütercimlere 50, ansiklopedilerden 2 fasikül, dergilerden 4 adet verilir.

Madde 26 - Yayın Kurulları, eserleri bir inceleyiciyi görevlendirmeksizin de geri çevirebilir.

Madde 27 - 20/7/1979 tarih ve 16702 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan «Kültür Bakanlığı Basılı Yaymlar Yönetmeliği» ile 28/3/1980 tarih ve 16943 sayılı ve 11/8/1980 tarih ve 17075 sayılı Resmi Gazetelerde yayınlanmış olan aynı yönetmeliğe ait ek ve değişiklikler yürürlükten kaldırılmıştır.

Geçici Madde 1 - Bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanılmış olup henüz sonuçlandırılmayan işler hakkında 20/7/1979 gün ve 16702 sayılı «Resmi Gazete»de yayımlanmış bulunan «Kültür Bakanlığı Basılı Yayınlar Yönetmeliği» ile 23/3/1980 tarih ve 16943 sayılı ve 11/8/1980 tarih ye 17075 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan aynı yönetmeliğe ait ek ve değişiklik hükümleri uygulanır.

Yürürlük Tarihi:

Madde 28 - Sayıştay Başkanlığının görüşü alınmış olan bu Yönetmelik, Resmî Gazete’de yayınlandığı tarihte yürürlüğe girer.

Yürütme Yetkisi:

Madde 29 - Bu Yönetmelik hükümlerini Kültür Bakanı yürütür.