Bakanlık Makamının 16.10.2002 tarihli ve 12073 sayılı Olurları ile yürürlüğe giren Yönerge

Not: Bakanlık Makamının 16.10.2002 tarihli ve 12073 sayılı Olurları ile yürürlüğe girmiştir.

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Amaç ve kapsam

MADDE 1- Bu Yönerge, 17/6/1987 tarihve 3386 sayılı Kanun ile değişik 21/7/1983 tarih ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 51 inci maddesi gereğince kurulan kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurullarının çalışmalarını sağlayan kültür ve tabiat varlıklarını koruma kurulu büro müdürlüklerince yürütülecek hizmetlere ilişkin kuralları belirler.

Yasal dayanak
MADDE 2- Bu yönerge 3386 sayılı Kanunladeğişik 2863 sayılı Kanun'un 57 nci maddesi, 24.1.1989. tarih ve354 sayılı Kültür Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 13.9.1989 tarih ve 379 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile değişik 10/A maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar

MADDE 3- Bu yönergede geçen;
a) Bakanlık; Kültür Bakanlığı'nı,
b) Genel Müdürlük; Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü'nü,
c) Koruma Yüksek Kurulu; Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nu,
d) Koruma Kurulu; Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurullarını,
e) Müdürlük; Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Büro Müdürlüğü'nü,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM

Çalışma Esasları

Hizmete İlişkin Esaslar
MADDE 4- Koruma bölge kurulu müdürlükleri çalışmalarını aşağıdaki esaslar çerçevesinde sürdürür.
a) Müdürlükler merkeze bağlı kuruluşlar olduğundan, Genel Müdürlük ve konuyla ilgili diğer kurum ve kuruluşlarla doğrudan yazışma yapabilirler. Müze müdürlükleri ve kültür müdürlükleri ile yapılacak yazışmalar, ilgili Valilik kanalı ile gerçekleştirilir.
Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, TBMM Başkanlığı, Başbakanlık, Genel Kurmay Başkanlığı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği ve Bakanlıklar gibi makamlarla ilgili yazışmalar Genel Müdürlük kanalı ile yapılır.
b) Kurul hizmetleriyle ilgili yazışmalara kurul başkan ve üyeleri imza atamazlar. Bu yazışmalar büro müdürü tarafından imzalanır.
c) Müdürlüklere yapılan başvurulardan; dosya incelemesi veya yerinde inceleme sonucunda uzman raporuyla koruma kurulunda değerlendirilmesine gerek olmadığı tespit edilen konulara, müdürlükçe yazışma usulü esaslarına göre yanıt verilir.
Ancak konu hakkında tereddüt oluştuğunda, konu koruma kurulunda değerlendirilir
ç) Dosya incelemesi veya yerinde inceleme sonucu uzman raporuyla koruma kurulunda değerlendirilmesi gerektiği tespit edilen konular, koruma kurulunda değerlendirmeye alınır.
d) Koruma kurullarının çalışmalarının değerlendirilmesi amacıyla, her ayın ilk haftası içinde bir önceki ay yapılan kurul toplantıları ve müdürlük çalışmalarına ilişkin aylık faaliyet raporları Genel Müdürlüğe gönderilir.
e) Yasal soruşturma açılması ile ilgili alınan kurul kararlarının (yasal soruşturma açılıp açılmadığına ilişkin) takibi ile uygulamaya yönelik alınan kurul kararlarının takibi de müdürlükçe yapılır.
f) Hazine, kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde bulunan korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile koruma alanları ve sit alanları içinde kalan parsellere ilişkin satış, hibe kiralama, tahsis vb. konularındaki başvurular, kurulda değerlendirilmeden, müdürlükçe yapılan araştırma sonucu hazırlanan belgeleriyle birlikte Genel Müdürlüğe iletilir. Genel Müdürlükçe ihtiyaç duyulması hâlinde konunun koruma kurulunda değerlendirilmesi istenir, alınan karar sadece Genel Müdürlüğe gönderilir.
Konuların incelenmesine ilişkin esaslar
MADDE 5- Müdürlükçe incelenecek konularla ilgili aşağıdaki esaslara uyulur.
Müdürlükçe, bir konuyu yerinde incelemekle görevlendirilecek en az iki müdürlük uzmanı konuyu inceledikten sonra hazırladıkları raporu müdürlüğe sunarlar. İki uzman elemanı bulunmayan müdürlükler, ilgili müze müdürlüğünden uzman talep edebilir. Bu rapor müdürlük evrakından resmî kayıt alındıktan sonra, değerlendirilmek üzere dosyasında muhafaza edilir.
Koruma Kurulunda görüşülecek konulara ilişkin hazırlanacak raporlarda aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulur.
Raporun ilk bölümünde, ilgi, adres (il, ilçe, mahalle, cadde, sokak, kapı no.su), kadastral bilgiler (pafta, ada, parsel no.sunu içeren), tanım ile inceleme nedenleri ve inceleme tarihi yer alır.
a) Rapor sit ölçeğindeki konuları kapsıyorsa;
1- Alanın genel tanımı (arkeolojik, doğal, kentsel veya tarihî özellikleri, daha önce alınmış kurul kararı olup olmadığı, varsa karar tarih ve sayısı, sit derecesi vb.),
2- Alanın mevcut imar planı ile ilişkisi,
3- Alanın kullanım durumu,
4- Alanın bugünkü durumu (yapılaşma olup olmadığı, varsa özellikleri),
5- Alanda tahribat olup olmadığı (özelliklerini kaybetmişse belirtilmesi),
6- Alanın korumaya yönelik diğer mevzuatla olan ilişkisi,
7- Raporun hazırlanma tarihi, isim, imza,
8- Uzman görüşü ve görüşe esas gerçekler,
9- Rapora eklenen ve raporu destekleyen belgelerin dökümü,
b) Rapor parsel ölçeğindeki konuları kapsıyorsa;
1- Taşınmazın yeri ve genel tanımı (sit alanı ve koruma alanı içinde olup olmadığı, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlığı olarak tescili ve grup kararı bulunup bulunmadığı vb.),
2- Taşınmaza ve yakın çevresine ilişkinkurul kararları,
3- Taşınmazın yakın çevresindeki yapıların günümüzdeki durumları
(kat sayısı, eski veya yeni doku olup olmadığının belirtilmesi),
4- Taşınmazın tanımı (bugünkü durumu),
5- Uzmanın görüşü ve görüşe esas gerekçeler,
6- Raporun hazırlanma tarihi, isim, imza,
7- Rapora eklenen ve raporu destekleyen belgelerin dökümü
Rapor tescile ilişkin yapılan çalışmayı kapsıyorsa; ayrıca Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Tespit ve Tescili Hakkında Yönetmelik'e göre hazırlanacak belgeler de yer alır.
Bu doğrultuda hazırlanan rapor müdürlük evrakından kayıt alır ve dosyasında muhafaza edilir.
Dosya bazında yapılan inceleme ise, rapor formu doldurularak hazırlanır. Bu rapor formunda raporu hazırlayan uzmanın imzası ile koruma bölge kurulunun müdürünün parafı yer alır.
Gündeme İlişkin Esaslar
MADDE 6- Koruma Kurulu toplantı gündeminin hazırlanmasında aşağıdaki esaslara uyulur.
a) Toplantı tarih ve gündemleri koruma bölge kurulu müdürlüğünce belirlenir. Gündem, evrak kaydına girerek kesinleşir.
b) Gündemlerin aynı il ve ilçeye ait konulardan oluşmasına ve gereken hâllerde toplantıların o yörede ve gerekli incelemeler yapılarak gerçekleştirilmesine çalışılır.
c) Koruma kurulu gündemlerinde yer alacak konuların belirlenmesinde ve öncelik sıralamalarının yapılmasında, aşağıda belirtilen konular göz önünde tutulur.
1- Genel olarak, konular, tarih sırası, önemi ve özelliği göz önüne alınarak değerlendirilir.
2- Bir önceki toplantılarda görüşülemeyen gündem maddeleri, bir sonraki toplantı gündeminin başında yer alır.
3- Bakanlıkça gündeme alınması istenen ve görüşülmesinin gecikmesinde kültür varlığının yok olmasına neden olacak konular, Genel Müdürlüğün yazısı doğrultusunda gündeme alınır.
4- Gerekli görülmesi hâlinde ek gündem yapılır.
5- Kamu kurum ve kuruluşlarından gelen ve gecikmesinde, programın aksamasına neden olacak konular, koruma amaçlı imar planları ve çevre düzenleme projeleri, sit alanı ve sit alanı içinde toplu olarak yer alan tek yapı tespitleri ve maili inhidam ile ilgili konular, ivedilikle gündeme alınır, gerekirse ek gündem oluşturulur.
6- Yargı kararlarının uygulanmasına yönelik konular yasal süre dikkate alınarak öncelik arz eder ve ilk toplantı gündemine alınır. Gerekirse ek gündem oluşturulur.
ç) Toplantı sırasında kurul başkanı veya üyelerince verilecek önerge ile ek gündem oluşturulamaz.
d) Dosyasında gerekli olan bilgi ve belgeleri tamamlanmamış hiçbir konu gündeme alınamaz.
Kurul kararları ile ek çalışma ve belge istenilen konularda, bu çalışma ve belgelerin makul ve kabul edilebilir bir nedene bağlı olarak temin edilememesi durumunda temin edilebilen bilgi ve belgelerle konunun kurulda değerlendirilip, değerlendirilemeyeceği hususu Koruma Kurulunun takdirlerine sunulmak üzere gündeme alınır, uygun görülmesi hâlinde konu kurulca değerlendirilerek sonuçlandırılır.
e) Koruma kurullarında görüşülmek için gündem sırası bekleyen konuların, başvuru tarihine göre sıralanmış listeleri oluşturulur. Bu listeler, konuların dosya numarası, pafta, ada, parsel numaralarını da içerir ve konu sahiplerinin başvurusu hâlinde kendilerine müdürlülükçe gereken bilgi verilir.
f) Gündem, başvuru sahiplerini bilgilendirmek amacıyla ayrıca müdürlük haber panosuna asılır.
g) Gündemin bir örneği Genel Müdürlük ile Koruma Kurulu üyelerine iletilir.
Toplantıya ilişkin esaslar
MADDE 7- Koruma bölge kurulu toplantıları aşağıdaki kurallar çerçevesinde yürütülür.
a) Ankara, İstanbul, İzmir Koruma Kurulları ayda 8 kez toplanır. Bunların dışındaki koruma kurulları ayda 4 kez toplanır, görüşülecek dosya sayısı göz önüne alınarak birikime neden olmayacak şekilde toplantı sayısı 6'ya çıkarılır. Gerektiğinde olağanüstü toplantılar da yapılır. Toplantı günleri ve gündemleri koruma kurulu büro müdürlüğünce belirlenir.
Koruma Kurulları salt çoğunlukla toplanır. Kararlar toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile alınır. Alınan kararlar gerekçeli olarak yazılır.
b) Müdürlükçe, gerek görülmesi hâlinde kamu kurum ve kuruluşlarının yetkilileri veya uzmanları ile proje müellifleri oy hakkı olmaksızın görüş alınmak üzere kurula çağrılabilir.
c) Koruma Kurulu üyelerinin toplantıya davet yazıları büro müdürlerince imzalanır. Davet yazılarının ekinde gündem bulunur. Bu yazılar gündem ile beraber kurul temsilci üyelerine de gönderilir. Acil durumlarda toplantı ve gündem şifahi olarak bildirilir ve tutanağa bağlanır.
ç) Koruma Kurullarında görüşülecek konuların daha sağlıklı değerlendirilmesi amacıyla; konunun kapsamı göz önüne alınarak ilgili müze müdürü veya uzmanı, rölöve ve anıtlar müdürü veya teknik temsilcisi Koruma Kurulu toplantılarına oy hakkı olamamak kaydıyla danışman olarak çağrılır.
Bu amaçla, ilgili müze müdürlüklerine ve/veya ilgili rölöve ve anıtlar müdürlüklerine görev alanıyla ilgili gündem konularının belirtildiği davet yazısı gönderilir.
d) Mazereti nedeniyle kurul toplantısına katılamayacak olan koruma kurulu üyesi, toplantı tarihinden önce, toplantıya katılamayacağını büro müdürlüğüne yazıyla bildirir.
e) Koruma Kurulu üyelerinin toplantı devam ettiği müddetçe ve karar oluşturuluncaya kadar toplantıda kalmaları sağlanır ve üyelerin toplantıya katıldıklarına dair imza zaptı müdürlük dosyasında saklanır.
f) Bakanlık veya Yükseköğretim Kurulunca seçilen üyelerden, 1 yılda mazeretsiz dört toplantıya katılamayan üyenin durumu, yılsonu beklenmeksizin müdürlükçe Genel Müdürlüğe bildirilir.
g) Kurul büro müdürü gündemin görüşülmesi süresince, raportör ise kendi konusuyla ilgili maddenin görüşülmesi sırasında, görüşmeler tamamlanıp karar oluşuncaya kadar toplantıda bulunur, karar dağıtımı yapmadan, durumu belgeleriyle birlikte Genel Müdürlüğe ileterek görüş ister.
h) Alınan kararın mevzuatla çelişmesi hâlinde, kurul büro müdürü, kurula gerekli uyarılar yapar. Uyarılar dikkate alınmadan karar oluşturulursa, müdürlük, karar dağıtımı yapmadan, durumu belgeleriyle birlikte Genel Müdürlüğe ileterek görüş ister.
Kararlara ilişkin esaslar

MADDE 8- Koruma bölge kurulu kararları aşağıdaki esaslar çerçevesinde oluşturulur.
a) Kararın ilgi bölümünde karara esas olacak yazışmalar belirtilir.
b) Konunun değerlendirilmesine esas olan talep açık yazılır. Metin bölümünde; konu ile ilgili varsa önceki koruma bölge kurulu kararları ve yargı kararlarına atıfta bulunulur.
c) Karar, mevcut Yasa, Yönetmelik ve İlke Kararında belirtilen usul ve esaslara uygun olur ve gerekçeli yazılır.
ç) Karar, benzer konularla ve daha önce alınmış kararlarla çelişki göstermez, kendi içinde bütünlük sağlar.
d) Karar gerekçeli olarak yazılır ve farklı yorumlara neden olamayacak şekilde açık ve anlaşılır biçimde ifade edilir.
e) Parsel ölçeğindeki konuları kapsayan kararlarda taşınmazın sit alanı içinde bulunup bulunmadığı, bulunması hâlinde sitin niteliği ve derecesi, tescilli olup olmadığı ve mülkiyet durumu belirtilir.
f) Koruma Kurulu kararları bir sayfadan fazla olduğunda antetli kağıda kararlar yazılıp ilk sayfalar tüm üyelerce paraflanır, son sayfanın altına isimler açılarak imzalanır. Her sayfaya sayfa no.su, karar ve toplantı tarihi ve numarası yazılır. Karar ekleri başkan ve üyelerince paraflanır.
g) Koruma Kurulu toplantılarına katılmayan üyelerin isimlerinin altına "bulunmadı", toplantıya katılan üyelerin isimlerinin altına "imza" ibaresi yazılır. Toplantıda karara muhalif olanların bu muhalefeti isminin altında belirtilir. Üye tarafından muhalefet şerhi verilmesi hâlinde şerhler karar eki olarak dağıtılmaz, dosyasında muhafaza edilir.
h) Koruma Kurullarının beş asil üyenin dışında, 2863 sayılı Kanun'un, 3386 sayılı Kanunla değişik 58 inci maddesinde belirtilen temsilci üyelerin adı, soyadı ve temsil ettiği kurum ve kuruluşun ismi karar kaydındaki “üye” kısmına yazılır.
Karar Dağıtımına İlişkin Esaslar

MADDE 9- Koruma kurullarınca karara bağlanan konuların dağıtımı aşağıda açıklandığı biçimde gerçekleştirilir.
A)Sit ölçeğindeki kararlar, koruma amaçlı imar planları, imar planları ve revizyonları, çevre düzeni planları ile ilgili alınan kararlarda;
a) Dağıtım yapılması zorunlu yerler
1- Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
(Kurullar Dairesi Başkanlığı)
2- Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
(Araştırma ve Tespit Dairesi Başkanlığı)
3- Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
(Koruma Planlaması Dairesi Başkanlığı)
4- Valilik
(İl Kültür Müdürlüğü)
5- Söz konusu alan Valilik yetki alanında ise Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü, Belediye sınırları içinde ise ilgili Belediye Başkanlığı,
6- Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
(Teknik Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü),
7- Çevre Bakanlığı
(Çevre Koruma Genel Müdürlüğü)
8- Turizm Bakanlığı
(Yatırımlar Genel Müdürlüğü)
9- Orman Bakanlığı
(İlgili Genel Müdürlükleri)
10- İller Bankası Genel Müdürlüğü
b) İlgilendirdiği hâllerde dağıtım yapılacak yerler;
1- Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü
2- Milli Savunma Bakanlığı,
(İlgili Genel Müdürlüğü)
3- Vakıflar Genel Müdürlüğü
4- Kaymakamlık
5- Konunun özelliğine göre diğer kamu kurum ve kuruluşları
c) Tescil, tescilden düşme kararlarında yukarıdaki dağıtım yerleri dışında ayrıca dağıtım yapılacak yerler;
1- Valilik
(Tapu Sicil Müdürlüğü),
2- Valilik
(Kadastro Müdürlüğü),
B)Parsel ölçeğindeki konularla ilgili alınan kararlarda;
a) Dağıtım yapılması zorunlu yerler
1- Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
(Kurullar Dairesi Başkanlığı),
2- Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
(Araştırma ve Tespit Dairesi Başkanlığı),
2- Valilik
(İl Kültür Müdürlüğü)
3- Söz konusu parsel Valilik yetki alanında ise Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü'ne, Belediye sınırları içinde ise ilgili Belediye Başkanlığına
b) İlgilendirdiği hâllerde dağıtım yapılacak yerler;
1- Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
(Koruma Planlaması Dairesi Başkanlığı'na)
2- Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü
3- Vakıflar Genel Müdürlüğü
4- Kaymakamlık
5- İlgilisi (başvuru sahibi),
6- Konunun özelliğine göre diğer kamu kurum ve kuruluşları.
c) Yeni tescil, tescilden düşme, tevhit ve ifraz kararlarında yukarıdaki dağıtım yerleri dışında ayrıca dağıtım yapılacak yerler;
1- Valilik (Tapu Sicil Müdürlüğü)
2- Valilik
(Kadastro Müdürlüğü)
ç) Yasal soruşturma istenen konularda, yukarıdaki dağıtım yerleri dışında, karar, dosyasındaki bilgi ve belgeleriyle beraber ayrıca aşağıdaki yerler;
Valilik
(İl Muhakemat Müdürlüğü)

Yargı Organları İle İlişkiler
MADDE 10- Yargıya intikal eden konularla ilgili işlemler Müdürlükçe aşağıdaki esaslar kapsamında yürütülür.
a) Koruma Kurullarında görüşülen konularda, Bakanlık Hukuk Müşavirliği'nin görüşünün alınmasına gerek duyulduğunda, konu belgeleri ile birlikte Genel Müdürlüğe iletilir.
b) İdare Mahkemeleri ve Danıştay’da dava konusu olan Koruma Kurulu kararlarına ilişkin olarak, Hukuk Müşavirliğince savunmaya esas bilgi ve belge istenen konular, ivedi olarak koruma müdürlükçe incelenir. Gerekli görüldüğü takdirde Koruma Kurulunda değerlendirilir, oluşturulacak görüş ve belgeler ikişer örnek olarak ve onaylı şekliyle savunmaya esas teşkil etmek üzere, belirtilen sürede Hukuk Müşavirliği'ne, savunma yazısının bir örneği ise bilgi için Genel Müdürlüğe iletilir. Gerek görülmesi hâlinde savunmalara esas olacak ayrıntılı görüş ve gerekçe kurul üyelerince hazırlanır.
İdare Mahkemelerinin doğrudan Müdürlükten bilgi ve belge istemesi hâlinde, hazırlanacak bilgi ve belgeler dağıtımlı bir yazı ile gereği için İdare Mahkemesi ve Hukuk Müşavirliği'ne, bilgi için Genel Müdürlüğe iletilir.
c) İdare Mahkemelerince istenen savunmalar haricinde adli yargı makamlarından gelen ve bir konuyla ilgili bilgi, açıklama ve belge isteyen başvurular müdürlüklerce sonuçlandırılır.
d) Yargı aşamasında, mahkemeler veya diğer adli makamlarca bilgi ve uzmanlığına gerek duyulan şahıslar, görevin gerektirdiği bilgi ve uzmanlığa sahip koruma kurulu müdürü, müze müdürü veya uzmanları gibi görevliler arasından seçilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Diğer Hükümler


MADDE 11- Dosyalar il, ilçe, köy, mahalle, pafta, ada, parsel gibi veriler dikkate alınarak hazırlanır. Bakanlıkça belirlenen arşiv sistemine göre tasnif edilip desimal numaraları verilir ve arşivlenir.
MADDE 12- Bu yönergede belirtilmeyen konularda herhangi bir tereddüte düşüldüğünde Genel Müdürlükten görüş alınarak çalışmalara yön verilir.
MADDE 13-
Bakanlık Makamı'nın 13.5.2000 tarih ve 1445 sayılı olurları ile yürürlüğe giren 2.2.2001 gün, 307 sayılı Makam Onayı ile değişik Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Büro Müdürlüklerinin Çalışma Esaslarına İlişkin Yönerge yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 13- Bu yönerge yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.
MADDE 14- Bu yönergeyi Kültür Bakanı yürütür.