5072 Sayılı Kanunun Uygulanmasına İlişkin Genelge 2004/23

BAŞBAKANLIK Vakıflar Genel Müdürlüğü

GENELGE 2004/ 23

10/11/2004

5072 Sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun, 29 Ocak 2004 tarih ve 25361 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve uygulamasına açıklık getirmek üzere 2004/5 ve 2004/15 sayılı Genelgeler çıkarılmıştır.

5234 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 21.09.2004 tarih ve 25590 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Anılan kanunun 24. Maddesinde, " 22.01.2004 tarihli ve 5072 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinde yer alan " Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde " ibaresi" 31.12.2005 tarihine kadar" şeklinde değiştirilmiş ve anılan kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

Geçici madde 2- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan dernek ve vakıfların kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili almış oldukları isimler ile tüzük ve senetlerindeki kamu görevlilerinin unvanlarını kullanma hakları saklıdır.

Buna göre;

1- 5072 Sayılı Kanun, 3294 Sayılı Kanun ile kurulan Sosyal Yardımlaşma ve DayanışmaVakıflarıile3388 sayılı Kanunla kurulmuş bulunan Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı dışındaki Türk Medeni Kanununa göre kurulan tüm vakıfları ve bu vakıf tüzel kişilikleri içerisinde yer alan vakıf iktisadi işletmelerini kapsamaktadır. Anayasanın 135. maddesine göre, meslek kuruluşları doğrudan kamu kurumu değil, kamu kurumu niteliğinde kuruluşlar olduğundan, meslek kuruluşları 5072 sayılı Kanunun uygulamasında, kamu kurumu veya kuruluşu olarak değerlendirilmeyecektir.

2- 5072 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kurulan vakıflar, hiç bir şekilde kamu kurum ve kuruluşlarının isimlerini alamazlar. Kamu görevlileri, vakıf organlarında görev unvanını kullanmadan ismen görev yapabilirler.

5234 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan, kamu kurum ve kuruluşlarının ismini almış olan ve senetlerinde Kamu görev unvanlarına yer veren vakıfların, senet hükümlerini değiştirmeleri zorunlu değildir.

5234 sayılı Kanundan önce yürürlüğe giren 5072 sayılı Kanun gereğince, kamu kurum ve kuruluşlarının isim ve görev unvanına yer veren senet hükümlerini değiştirmiş olan vakıflar, senet değişikliğine ilişkin hüküm kesinleşmiş olsa dahi, diğer mevzuata aykırı olmamak ve usulüne uygun olarak senet değişikliği yapmak suretiyle eski isimlerini yeniden kullanabilir ve vakıf organlarında senet değişikliğinden önce yer verilen kamu görev unvanlarına yeni senette yer verebilirler.

5072 sayılı Kanun ile 5234 sayılı Kanunun uygulanmasında, akademik unvanlar kamu görev unvanı sayılmaz.

Unvanını kullanmadan ismen de olsa, vakıf organlarında görev alan kamu görevlilerine hiç bir ad altında ücret ödenmeyecek, sadece vakıf için yaptıkları seyahatler için yolluk ve vakıf için yaptıkları belgeye dayanan zorunlu masraflar ödenebilecektir. Ulaşım, konaklama ve yemek parasını içeren yolluğun hesabında, basiretli bir idareci gibi davranılarak, vakfın zarara uğratılmaması ve kamu görevlilerine bu hususun ek gelir teşkil etmemesi sağlanacaktır.

3- 5072 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılmış olup da, halen sona ermemiş bir sözleşmeye dayanmadıkça bu kanun kapsamındaki vakıflar, kamu kurum ve kuruluşlarına ait hizmet binaları ve müştemilatı içinde faaliyet gösteremeyecek ve bu kuruluşlara ait araç ve gereçleri kullanamayacaklardır.

Ancak, zihinsel, bedensel ve benzeri engelli ve özel bakım, rehabilitasyon ve eğitime muhtaç çocuklara hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarına ait merkezlerde aynı amacı taşıyan vakıfların uzman ve gönüllülerine sadece bu hizmetleri yürütmek üzere yer ayrılması mümkündür. Ayrılan bu yerlerin vakıf bürosu veya birimi şeklinde kullanılmaması, bu yerlerde bağış ve yardım kabul edilmemesi ve ticari faaliyette bulunulmaması, vakıf organlarının bu alanda yer almaması gerekir.

4- Türk Medeni Kanununa göre kurulan vakıflar, kamu kurum ve kuruluşlarının sundukları hizmetlerle ilgili olarak gerçek ve tüzel kişilerden ücret, bağış, katkı payı ve benzeri adlar altında herhangi bir karşılık alamayacaklardır.

5- Bir kısım vakıfların, 5072 Sayılı Kanunla vakıf amaçlarının uygulanmasında kısıtlama getirildiği düşüncesiyle faaliyetlerini durdurarak, personel çıkarma yoluna gittikleri öğrenilmiştir. 5072 Sayılı Kanunda, vakıfta çalışan personelin işine son verilmesiyle ilgili bir hüküm bulunmamaktadır. Vakıflar, öz kaynakları ve gelirlerinin yeterli olması halinde amaçları doğrultusunda faaliyetlerini sürdürmeye devam edecekler ve bu kanun gerekçe gösterilerek personelin işine son verilmeyecektir.

6- Vakıflar, kendilerine ait araç, gereç her türlü demirbaş ve sarf malzemelerini vakıf senedi hükümlerine göre, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına bağışlayabilir veya bedelsiz olarak devredebilir, kullandırabilir.

7- Vakıf senedinde hüküm olması kaydıyla vakıfların kamu hizmetlerini desteklemek amacıyla karşılık beklemeksizin kamu kurum ve kuruluşlarına bağış, yardım v.b. katkılar yapabileceklerdir. Ancak, kamu kurum ve kuruluşları, ihtiyaç olan araç, gereç, evrak, form ve benzeri malzemenin sağlanmasını vakıflardan isteyemeyeceklerdir. Vakıf senedinde hüküm olması kaydıyla, karşılık beklemeksizin kamu kurum ve kuruluşlarına vakıflarca katkı yapılabilecektir.

8- Kamu kurum ve kuruluşları, personel maaş ve ücretlerinden, kaynağında kesinti yaparak, bu kanun kapsamındaki vakıflara aktarma yapamayacaklardır. Bu tür kesintilerin, şahıslar tarafından maaş ve ücretlerinin yatırıldığı bankaya verilecek talimatla, ilgili vakfın hesabına her ay yatırılması sağlanacaktır.

9- Kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerinden kanun kapsamındaki vakıflara ödenek, yardım veya herhangi bir kaynak aktarılamayacaktır.

10- Hiç bir kamu görevlisi, mesai saatleri içinde vakıf hizmetlerinde çalıştırılamaz. Mesai saatleri dışında çalıştırıldığında kendisine ücret ödenemez. Vakıfların yardım toplama ve bağış kabul hizmetlerinde ise, hiç bir şekilde kamu personeli çalıştırılamaz.

11- Kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde bulunan veya bu kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgili vakıflar ile bunların sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketler, bu kurum ve kuruluşların 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre yapacakları ihalelere katılamayacakları gibi bu kurum veya kuruluşlar içerisinde bulunan veya her ne şekilde olursa olsun bu kurum ve kuruluşlarla ilgili hazineye ait taşınmazların da ihalelerine katılamazlar.

12- Vasiyetname ile kurulmuş olup, vasiyetname gereğince idaremizce yönetilen ve temsil edilen vakıfların senedinde; 5072 sayılı Kanunda öngörülen değişiklikler yapılacak ve tescil için mahkemeye başvurulacaktır. Aksi takdirde, bu gibi vakıfların yöneticileri hakkında 5072 Sayılı Kanunda öngörülen müeyyideler uygulanacaktır.

13- 5072 Sayılı Kanuna göre, vakıf senedinde yapılması gereken değişikliklerin gerçekleştirilmesi için mahkemeye başvurma süresi 31.12.2005 tarihine kadar uzatılmıştır.

5072 sayılı ve 5234 sayılı Kanunlar gereğince vakıf senedinde yapılacak, değişiklikler için senette öngörülen esaslara uygun olarak, yetkili organ kararı alınacak ve noterce res'en düzenlenecek tadil senedi ile yapılan değişikliğin tescili için yetkili asliye hukuk mahkemesinde dava açılacaktır.

14- 25.02.2004 tarih ve 2004/5 sayılı, 03.06.2004 tarih ve 2004/15 sayılı Genelgeler yürürlükten kaldırılmıştır.

Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.