Yeni Vakıflar Birim Yönetmeliği
Vakıflar Genel Müdürlüğü
Resmi Gazete Tarihi: 28/07/2001
Resmi Gazete Sayısı: 24476
Amaç, Kapsam ve Dayanak
Madde 1 - Bu Yönetmelik, Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre kurulan vakıfların yurt içinde birim açması, çalışması, denetlenmesi ve kapatılması esaslarını kapsar.
Bu Yönetmelik, Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulan Vakıflar Hakkında Tüzüğün değişik Ek - 3 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 2 - Bu Yönetmelikte yer alan;
Genel Müdürlük: Vakıflar Genel Müdürlüğünü,
Bölge Müdürlüğü: Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre kurulan vakfın iş ve işlemlerinin yürütüldüğü Vakıflar Bölge Müdürlüğünü,
Yeni Vakıflar: Türk Medeni Kanununun 13/07/1967 tarihli ve 903 sayılı Kanunla değişik hükümlerine tabi olarak faaliyette bulunan vakıfları,
Vakıf Yönetimi: Vakıf senedine göre, vakfı yönetim ve temsile yetkili organı,
Birim: Şube, temsilcilik ve irtibat bürosu olarak faaliyette bulunan teşkilatı,
Şube: Vakfın gayesine uygun faaliyette bulunarak, vakıf adına gelir elde etme ve harcama yetkisini haiz, müstakil muhasebe sistemi olan ve en az beş kişi tarafından yönetilen birimi,
Temsilcilik veya İrtibat Bürosu: Vakfı tanıtıcı, vakfın gayesini gerçekleştirmede vakfa ve şubeye yardımcı olan, gelir elde etme ve harcama yetkisi olmayan ve en fazla iki kişi tarafından yönetilen birimi,
ifade eder.
Birim Açma Şartları
Madde 3 - Vakfın birim açabilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:
a) Vakıf senedinde birim açılması hususunda hüküm bulunması,
b) Vakfın kuruluşunu takip eden yılbaşından itibaren en az üç yıl vakfın amacını gerçekleştirmeye yönelik faaliyette bulunması,
c) Vakfın en son yıllık gelirinin, en az % 80'inin vakfın amaçlarını gerçekleştirmede kullanılması,
d) Vakfın toplam mal varlığı ile bağışlar hariç yıllık gelirinin, Maliye Bakanlığınca yayımlanan Vergi Muafiyeti ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde yer alan tutarlardan aşağı olmaması,
e) Vakfın veya birimlerin teftişlerinde, teftiş raporuna göre tenkide alınan hususların vakıf tarafından yerine getirilmiş olması,
f) Vakıf tarafından, her yıl hesap özeti veya bilanço, gelir - gider cetveli ve eklerinin, Bölge Müdürlüğüne düzenli olarak gönderilmiş olması, vakfın teftiş ve denetleme paylarını zamanında tam olarak yatırmış olması, bu konularda ikaz almamış olması,
g) Vakıf ikametinin bulunduğu mülki idare amirliklerinden Genel Müdürlükçe, vakfın faaliyetleriyle ilgili olumlu bilgiler alınması,
h) Vakıf tarafından daha önce izinsiz birim açılmamış olması,
ı) Genel Müdürlükçe daha önce kapatma talimatı verilen birimin, kapatma işleminin vakıf tarafından gerçekleştirilmiş olması.
Ayrıca, hakkında dağılma, dağıtılma davası açılan vakıflar ile halihazır vakıf yöneticileri hakkında görevden alma davası açılan vakfa, dava sonuçlanıncaya kadar veya dava vakfın aleyhine sonuçlandığında, birim açma izni verilmez.
Müracaat
Madde 4 - Vakıf, 3 üncü maddede yer alan şartları haiz ise, 5 inci maddede belirtilen belgelerle bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğüne müracaat eder.
Belgeler
Madde 5 - Birim açılışı için yapılacak müracaatta aşağıdaki belgeler istenir:
a) Vakıf yetkili organının birim açma kararı,
b) Faaliyet raporu,
c) Birimde görev alacak şahısların;
(1) İkişer nüsha nüfus cüzdanı suretleri,
(2) İkametgah ilmuhaberleri,
(3) Adli sicil belgeleri.
Adli sicil belgesi düzenleme tarihinin, vakfın müracaat tarihinden geriye doğru altı ayı geçmemesi gerekmektedir.
Birim Yöneticilerinde Aranacak Şartlar
Madde 6 - Affa uğramış olsalar bile:
a) Zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas vb. yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları ve resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma suçlarından biriyle mahkum olanlar,
b) Türk Ceza Kanununun İkinci Kitabının Birinci Babında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etmek suçlarından biriyle mahkum olanlar,
c) Türk Ceza Kanununun değişik 312 nci maddesinin ikinci fıkrasında yazılı halkı, sınıf, ırk, dil, mezhep veya bölge farklılığı gözeterek, kin ve düşmanlığı açıkça tahrik etme suçlarıyla, aynı Kanunun değişik 316, değişik 317, değişik 318 inci maddelerinde yazılı kalpazanlık suçlarından biriyle mahkum olanlar,
d) Türk Ceza Kanununun değişik 536 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı fiillerle aynı Kanunun değişik 537 nci maddesinin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü, beşinci fıkralarında yazılı fiilleri siyasi ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahkum olanlar,
e) 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında bulunan suçlardan biriyle mahkum olanlar,
f) İşlediği herhangi bir suçtan dolayı ağır hapis veya taksirli suçlardan gayri suçlar için altı aydan fazla hapis cezasına mahkum olanlar,
birim yönetiminde görev alamazlar.
Birim Yönetici Değişikliği
Madde 7 - Birim yönetici değişikliklerinde, bu Yönetmeliğin 5 inci ve 6 ncı maddelerinde belirtilen hususlar dikkate alınarak, vakfın bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğünün teklifi üzerine, Genel Müdürlükçe karar verilir.
Birim Açma
Madde 8 - Bu Yönetmeliğin 3, 4, 5 ve 6 ncı maddelerinde belirtilen şartların uygunluğu halinde Genel Müdürlükçe vakfa birim açma izni verilir.
Vakfın bulunduğu il ve ilçe hudutları dışında olmak koşuluyla büyükşehir belediyesi olan iller dahil, sadece il merkezinde yukarıda sayılan birimlerden yalnız birisi açılabilir.
Açılışına Genel Müdürlükçe izin verildiği tarihten itibaren;
a) İki ay içinde faaliyete geçmeyen,
b) Genel Müdürlüğe adres bildiriminde bulunmayan,
vakıf biriminin açılma izni iptal edilir.
Birim açmaya karar veren vakıflar, öncelikle bu birimlerin çalışma Usul ve esaslarını, görev, yetki ve sorumluluklarını belirleyen bir talimatname düzenlerler.
İzinsiz Birim Açılması Durumunda Yapılacak İşlemler
Madde 9 - Genel Müdürlükçe izin verilmeden birim açılamaz. İzinsiz açılan birimin her türlü işlemleri geçersizdir. İzinsiz birim açılışından ve birimin faaliyetlerinden vakıf yönetimi sorumludur.
İzin alınmadan birim açılması halinde, izinsiz açılan birim kapatılacağı gibi vakıf yöneticileri hakkında, Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulan Vakıflar Hakkında Tüzüğün 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi hükmü uyarınca, görevden alma davası açılır.
Birimin Adı
Madde 10 - Vakıf birimleri, her türlü işlerinde vakfın ismine hiç bir kısaltma yapmadan, bulundukları il veya ilçenin ismi ile birim ifadesini ilave ederek kullanırlar. (Türk Eğitim Vakfı Ankara Şubesi gibi).
Birimin Temsili ve Çalışma Usulleri
Madde 11 - Birimlerin ayrı bir tüzel kişiliği yoktur. Faaliyetlerini vakıf adına yürütürler ve bulundukları yerde vakfı temsil ederler.
Bu nedenle;
a) Birimlerin Anayasa' da belirtilen Devletin temel niteliklerine, kanunlara ve amaca aykırı faaliyetlerinden vakıf yönetimi sorumludur.
b) Birimler, ancak vakıfları aracılığıyla Genel Müdürlük ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla yazışma yaparlar.
c) Birimler, mal edinemezler. Birimlerin vakıf malları üzerindeki tasarrufları vakıf yetkili organından alacakları yetki ile sınırlıdır.
d) Birimler, kendilerine bağlı olarak işletme, yurt, kütüphane, büfe, kantin, okuma odası, ek hizmet binası, eğitim ve sosyal tesis, kamp, lokal vb. adlarla herhangi bir yer açamazlar. Şirketlere de ortak olamazlar.
Birim Yetkililerinin Görev Yetki ve Sorumlulukları
Madde 12 - Birim yetkilileri;
a) Vakıf senedine, kanun ve nizamlara, vakıf yetkili organının verdiği yetkiye uygun olarak, her türlü birim faaliyetlerini düzenler, karar verir ve yürütürler.
b) Vakıf yetkili organı tarafından verilen yetki sınırları içinde, vakıf emlaki üzerinde bunların inşaası, değerlendirilmesi, kiraya verilmesi, onarım ve bakımı ile ilgili işleri yürütürler.
c) Vakıf yetkili organına teklif edilecek satın alma veya bağışlarla ilgili işlemlerin ön hazırlıklarını yaparlar ve vakıftan alınacak yetkiye göre sonuçlandırırlar.
d) Vakıf yetkili organı tarafından verilen yetki sınırları içinde, şube hesaplarında bulunan paraları, vakıf senedi ve bu Yönetmelik esaslarına uygun şekilde harcarlar. Vakıf amacına uygun şartlı bağışlar mutlaka şartlarına uygun şekilde harcanır.
Birimde Devir Teslim İşlemleri
Madde 13 - Birim yetkilileri, birime ait para, çek karnesi, banka cüzdanı, muhasebe defteri, karar defteri, dosya, makbuz vb. tüm evrak, para ve eşyayı yetkili kılınanlara devir teslim etmeden görev yerinden ayrılamazlar. Aksi halde, daha sonra doğabilecek her türlü zarardan kendileri sorumlu olurlar. Devir teslim tutanakları 4 nüsha olarak düzenlenerek noterde tasdik ettirilir. Tutanağın aslı vakıf merkezine gönderilir. Bir nüshası birim dosyasında saklanır. Diğer iki nüshası ise devredenler ve devralanlarda kalır.
Harcamalarda Dikkat Edilecek Usul ve Esaslar
Madde 14 - Vakıf yetkili organının kararı olmaksızın, şube hesabından hiç bir harcama yapılamaz, yardımda bulunulamaz.
Şubelerin harcama yetkilerinin sınırı, her yıl vakıf yetkili organı tarafından tespit edilerek, şubelere bildirilir. Yetkisiz harcama yapanlar hakkında vakıf yetkili organı tarafından işlem yapılır. Sonucundan vakfın bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğüne bilgi verilir.
Ödeme yapılırken ödeme fişine, ödemeyle ilgili vakıf yetkili organı kararının tarih ve numarası yazılır. Bütün harcamalar, mevzuata uygun olarak düzenlenmiş harcama belgelerine göre yapılır. (Fatura, perakende satış fişi, gider pusulası, müstahsil makbuzu, bordro gibi)
Şubeler, ödemeleri yaparken, kendilerine vakıf tarafından gönderilen ödeme fişlerini kullanırlar.
Şubede Kullanılacak Makbuzlar
Madde 15 - Şubeler, ancak vakıf tarafından gönderilen makbuzları kullanabilirler.
Şubelerce mahallinde makbuz bastırılamaz. Şube tarafından teslim alınan makbuzlar, makbuz kayıt defterine ayrıca kaydedilir. Şubenin makbuz zimmeti, bu defterden takip edilir.
Her çeşit bağışlar için makbuz kesilip, bağışı yapana verilmesi zorunludur.
Ayni ve nakdi bağış makbuzları kesilirken, bağışlanan tutar rakam ve yazı ile yazılacağı gibi bağış yapan kişinin adı, soyadı ve açık adresi ile bağışı kabul eden şube yetkilisinin adı ve soyadı, bağışın kabul edildiği tarih, şartlı bağış söz konusu ise, ileri sürülen şart makbuzun üzerine yazılır.
Bağış gelirleri dışında kalan diğer gelirler, kasa tahsilat makbuzu kesilerek kabul edilir.
Defterler
Madde 16 - Şubeler, vakfa uygun olarak kanuni defterleri tutarlar.
Şubenin Hesap İşlemleri
Madde 17 - Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulan Vakıflar Hakkında Tüzüğün ek 1 inci maddesi gereğince, vakıf şubeleri paralarını, Devlet bankalarında veya Türkiye Vakıflar Bankası'nda açtıracakları hesaplarda muhafaza edeceklerdir. Her türlü banka işlemleri için bankalardan dekont alınacaktır. Bankalardan aylık ve yıl sonu ekstrelerin alınmasına dikkat edilerek, bu ekstreler ilgili dosyalarda saklanacaktır. Şubelerin kasalarında bulunacak nakit limitleri, vakıf yetkili organı tarafından belirlenir.
Şubelerin, muhasebe hesap planı bulunması ve bunun vakıf merkezinin hesap planına uygun olması gereklidir.
Şubenin Hesap Durumu
Madde 18 - Şubeler, yıl içinde gelir ve giderlerini, yeni yıla devredecek makbuz durumlarını ve mevcut paralarını gösteren yıl sonu hesap durumlarını her yıl vakfa göndermek zorundadırlar. Vakıf tarafından bastırılarak, şubelere gönderilen yıl sonu hesap durumları formu, şubelerce iki nüsha olarak bu formdaki açıklamalar da dikkate alınarak, doğru bir şekilde doldurulur. Şube yetkilileri tarafından imza edilecek olan bu formun birinci nüshası en geç yeni yılın 31 Ocak tarihine kadar vakfa gönderilir. İkinci nüshası ise şube dosyasında muhafaza edilir.
Satın Almalar
Madde 19 - Şubeler, yetkileri dahilinde her türlü hizmet ve malzemelerin satın alınmasından önce piyasa araştırması yaparlar ve yazılı teklifler alırlar. Daha sonra bu teklifler değerlendirilerek, gerekli görülüyor ise; teklif sahiplerinden uygun görülenlerle pazarlık yapılır. Neticede en düşük fiyat verenden, hizmet veya mal alınır.
Ayni Bağışların Kabulü
Madde 20 - Her türlü ayni bağış, vakfın kopyalı ayni bağış makbuzu ile bağış değeri yazılmak suretiyle kabul edilir.
Bunlardan demirbaş olanlar demirbaş eşya defterine, tüketim malzemesi olanlar ambar giriş defterine yazılır.
Hesap Dönemi
Madde 21 - Şubelerin hesap dönemi takvim yılıdır.
Şubenin Bilanço, Gelir - Gider Cetveli
Madde 22 - Her şubenin kendine ait bağımsız olarak düzenlediği bilanço, gelir - gider cetveli ve faaliyet raporunu, vakıf merkezine 31 Ocak tarihine kadar ulaştırmaktan vakıf yönetimi sorumludur.
Denetim
Madde 23 - Vakıf birimleri; Genel Müdürlük, yetkili kamu kurum ve kuruluşları ile mülki idare amirlikleri ve bünyelerinde kurulu il ve ilçe denetim kurullarının denetimine tabidir.
Denetimin Sonuçları
Madde 24 - Denetim sonuçları, vakıf merkezince, vakıf birimlerine gönderilerek, tespit edilen hata ve noksanlıkların giderilmesi istenir. Hata ve noksanlıkların giderilmemesinden vakıf yetkili organı sorumludur.
Görevlerinde Kusurlu Görülenler
Madde 25 - Yapılan denetimler sonucunda;
a) Mevzuata aykırılık ve usulsüzlük tespit edildiği takdirde sorumluları hakkında yasal işlemler yapılır.
b) Birimlerde görev alanlar, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen suçlardan sabıka kayıtları bulunduğu tespit edildiğinde, vakıf yönetimince görevden uzaklaştırılır.
Birimin Kapatılma Nedenleri
Madde 26 - a) İki yıl üst üste vakıf amacının gerçekleştirilmesine yeterince katkı sağlamayan ve vakıf senedine, kanun ve nizamlara aykırı usulsüz işlemleri tespit edildiğinde,
b) Birimin vakfın amaçları dışında yıkıcı, bölücü, örgütsel amaçlı eğitim ve propaganda faaliyetlerinde bulunduğunun, Genel Müdürlük, kamu kurum ve kuruluşları, mülki idare amirlikleri, il veya ilçe denetim kurulları tarafından tespiti halinde,
c) Birim yöneticilerinden herhangi biri, birim yöneticiliği sırasında, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen suçlardan mahkum olduğunda, vakıf yönetimi uyarılmasına rağmen, sabıka kaydı bulunanların görevden uzaklaştırılmasını sağlamadığı takdirde,
d) Teftiş ve denetim sonucunda; tenkide alınan hususların yerine getirilmediğinin tespiti halinde,
e) Vakıf ve şubelerinin teftiş ve denetleme payları zamanında, tam olarak yatırılmadığı takdirde, vakıf, Tebligat Kanunu hükümlerine uygun olarak ikaz edilir. Buna rağmen, ödeme yapılmadığında,
f) Adres ve yönetici değişikliğinin Genel Müdürlüğe bildirilmemesi halinde,
birim kapatılır ve vakıf yöneticileri hakkında yasal işlem yapılır.
Birimin Kapatılması
Madde 27 - Genel Müdürlükçe kapatılmasına karar verilen birimle ilgili kapatma talimatı, vakfın bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğü ile birimin bulunduğu Bölge Müdürlüğüne bildirilir. Ayrıca, mülki idare amirliklerine de bilgi verilir.
Vakfın bağlı bulunduğu Bölge Müdürlüğünce kapatılacak birimle ilgili kapatma talimatı, Tebligat Kanunu hükümlerine uygun olarak vakfa tebliğ edilir. Kapatma işleminin tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içerisinde uygulanması ve sonucunun Bölge Müdürlüğüne bildirilmesi şarttır. Kapatılan birimlere ait evrak, vakıf yetkilisi tarafından teslim alınır.
Birimin, Genel Müdürlüğün kapatma talimatına rağmen, belirlenen süre içinde kapatılmaması halinde, kapatma işlemi ilgili mülki idare amirliklerince sağlanır ve vakıf yöneticileri hakkında yasal işlemler yapılır.
Teftiş ve Denetleme Payı
Madde 28 - Bir vakfa bağlı şubelerin her birinde safi gelirlerinin % 5'i teftiş ve denetleme masraflarına katılma payı olarak vakfın bağlı bulunduğu bölge müdürlüklerine ödenir. Ancak şubeler için ödenen teftiş payı, vakıf için belirlenen üst limitin en çok % 10'u oranında alınır.
Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik
Madde 29 - 15/10/1991 tarihinde yürürlüğe giren, Türk Medeni Kanunu Hükümlerine Göre Kurulu Bulunan Vakıfların Yurt İçinde Şube, Temsilcilik, İrtibat Bürosu veya Benzeri Adlarla Birim Açması, Bunların Çalışması, Denetlenmesi ve Kapatılmasıyla İlgili Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
Madde 30 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 31 - Bu Yönetmelik hükümlerini Vakıflar Genel Müdürü yürütür.