Kültür ve Turizm Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı Yönergesi

Yönerge ve değişiklik onayları:
1- 13/03/2008 tarihli-45987 sayılı Müsteşar Onayı
2- 16/03/2009 tarihli-50902 sayılı Müsteşar Onayı

3- 09/11/2012 tarih- 234552 sayılı Müsteşar Oanyı

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Yönergenin amacı, Kültür ve Turizm Bakanlığı iç denetim biriminin işleyişi ve yönetimi ile iç denetçilerin ve üst yöneticinin iç denetime ilişkin görev, yetki ve sorumluluklarına ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.

Hukuki dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Yönerge İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 13 üncü maddesi uyarınca hazırlanmıştır.

(2) Bu Yönergenin hazırlanmasında İç Denetim Koordinasyon Kurulu tarafından yayımlanan Kamu İç Denetim Birim Yönergesi esas alınmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1)Bu Yönergede geçen;

a) Bakanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığını,

b) Bakan: Kültür ve Turizm Bakanını,

c) Üst Yönetici: Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarını,

ç) Kurul: İç Denetim Koordinasyon Kurulunu,

d) İç Denetim Birimi: İç Denetim Birimi Başkanı ve iç denetçiler ile ihtiyaca göre görevlendirilen diğer personelden oluşan organizasyonu,

e) Başkanlık: Kültür ve Turizm Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığını,

f) Başkan: Üst yönetici tarafından iç denetçiler arasından görevlendirilen ve İç Denetim Biriminin yönetiminden sorumlu iç denetçiyi,

g) Denetim Gözetim Sorumlusu: İç denetim faaliyetlerinin denetim standartlarına uygun olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla başkan tarafından denetim gözetim sorumlusu olarak görevlendirilen iç denetçiyi,

ğ) İç Denetçi: Bu Yönerge ve ilgili mevzuat çerçevesinde iç denetim faaliyetlerini gerçekleştirmekle görevli ve sorumlu her düzeyde sertifika sahibi iç denetçileri,

h) Kanun: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu,

ı) Yönetmelik: İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliği,

i) Yönerge: Bu Yönergeyi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

İç Denetimin Amacı, Kapsamı ve Standartları

İç denetimin tanımı ve amacı

MADDE 4 – (1) İç denetim, Bakanlığın faaliyet ve çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetidir.  

 (2) İç denetim faaliyeti; risk yönetimi, iç kontrol ve yönetim süreçlerinin etkinliği ve yeterliliğinin değerlendirilmesi suretiyle, Bakanlık faaliyetlerinin amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara, performans programlarına ve mevzuata uygun olarak planlanmasını ve yürütülmesini; kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını; bilgilerin güvenilirliğini, bütünlüğünü ve zamanında elde edilebilirliğini sağlamayı amaçlar.

İç denetimin kapsamı

MADDE 5 – (1) Bakanlığın merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatına dâhil birimlerinin tüm işlem ve faaliyetleri iç denetim kapsamındadır.

(2) İç denetim, risk esaslı denetim plan ve programları kapsamında sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla iç denetim standartlarına uygun olarak yapılır.

İç denetim standartları ve meslek ahlak kuralları

MADDE 6 – (1) İç denetim faaliyetleri, ilgili mevzuat ve Kurul tarafından belirlenen kamu iç denetim standartları ve meslek ahlak kurallarına uygun olarak yürütülür; açıklık bulunmayan hallerde uluslararası denetim standartları ile etik kurallar dikkate alınır.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Başkanlığın Yapısı, Yönetimi ve Görevleri

Başkanlığın yapısı

MADDE 7 – (1) İç denetim birimi; başkan ve iç denetçiler ile ihtiyaca göre görevlendirilen büro personelinden oluşur.

  (2) Başkanlık idari yönden doğrudan üst yöneticiye bağlı olarak faaliyetlerini yürütür ve üst yönetici dışındaki makam veya mercilerle ilişkilendirilemez. İç denetçiler görevlerini üst yöneticiye karşı sorumlu olarak yürütürler.

Başkanın görevlendirilmesi

MADDE 8 - (Değişik: 09/11/2012) (1) Başkan, Bakanlıkta en az bir yıl fiilen iç denetçi olarak görev yapanlar arasından üst yönetici tarafından görevlendirilir. Bu görevlendirme bir ay içinde Kurula bildirilir.

(2)Başkanın yokluğu halinde başkan yardımcısı Başkanlığa vekâlet eder. Başkan yardımcısının olmadığı hallerde Başkanlığa, üst yöneticinin görevlendireceği iç denetçi vekâlet eder.

Başkan yardımcısı

MADDE 9 - (1) Başkana yardımcı olmak üzere yeterli sayıda iç denetçi, Başkanın teklifi Üst Yöneticinin onayıyla başkan yardımcısı olarak görevlendirilebilir. 

(2) Başkan yardımcıları, başkan tarafından verilen görevleri yürütür ve idari görevleri bakımından başkana karşı sorumludur.

İdari personel ve büro

MADDE 10 – (1) Başkanlık bünyesinde, faaliyetlerinin gerektirdiği nitelik ve sayıda personel görevlendirilir ve büro oluşturulur.

(2) İdari görevlerin mahiyeti ve kapsamı ile personelin görev, yetki ve sorumlulukları Başkanlıkça yazılı olarak belirlenir.

İç denetim birimi başkanlığının görevleri

MADDE 11 – (1) Başkanlık aşağıdaki görevleri yürütür:

a) Risk analizlerine dayalı iç denetim plan ve programlarını hazırlamak ve üst yöneticinin onayına sunmak, 

b) Onaylanan denetim plan ve programlarının uygulanmasını sağlamak, denetim ve danışmanlık faaliyetlerini yürütmek, üst yönetici tarafından talep edilen ve görev alanına giren program dışı görevleri gerçekleştirmek,

c) Bakanlığın risk yönetimi, iç kontrol ve yönetim süreçlerinin etkinlik ve yeterliliğini değerlendirmek,

ç) İç denetim faaliyetleri sırasında tespit edilen veya Başkanlığa intikal eden inceleme veya soruşturma yapılmasına gerek duyulan hususları üst yöneticinin bilgisine sunmak,

d) İç denetim faaliyetlerinin sonuçlarını izlemek,

e) (Değişik: 16/03/2009)Üst yöneticinin onayı ile oluşturulan Kalite güvence ve geliştirme programını uygulamak ve geliştirmek,

f) Kalite güvence ve geliştirme programı çerçevesinde yapılan değerlendirme sonuçlarını üst yöneticiye sunmak,

g) Yıllık iç denetim faaliyet raporunu hazırlamak ve üst yöneticiye sunmak,

ğ) Başkanlığın görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilecek bilgi, yetenek, tecrübe ve mesleki yeterliliğe sahip iç denetçi kadrosunu Bakanlığın insan kaynakları politikaları ile uyumlu olarak oluşturmak,

h) Yönergeyi ve işlem süreçlerini Kurulun düzenlemelerine uygun olarak hazırlamak ve geliştirmek, 

ı) İç denetim faaliyetlerinin sonuçları hakkında üst yöneticiye belirli aralıklarla bilgi sunmak, iç denetim alanındaki gelişmeler ve en iyi uygulamalar konusunda üst yöneticiyi bilgilendirmek,

i) (Değişik: 16/03/2009) Denetim raporlarının, Kamu İç Denetim Raporlama standartları ve Başkanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygunluğunu kontrol etmek ve bir örneğini Başkanlıkta muhafaza etmek,

j) İç denetim faaliyeti ve iç denetçilerle ilgili diğer işlemleri yürütmek.

Üst yöneticinin görev ve yetkileri

MADDE 12 - (1)Üst yönetici aşağıdaki görev ve yetkilere sahiptir:

a)Başkanlık tarafından hazırlanan iç denetim plan ve programlarını onaylamak,  program dışı konulara ilişkin görevlendirmeleri yapmak,

b) İç denetim plan ve programlarının hazırlanması sürecinde plan ve programa dahil edilmesini gerekli gördüğü denetim konularını Başkanlığa bildirmek,

c) Başkanlık tarafından hazırlanan yönerge ile yönerge değişikliklerini onaylamak ve bir örneğini Kurula göndermek,

ç) Başkanı doğrudan, Başkan Yardımcılarını ise Başkanın teklifi ile görevlendirmek,

d) İç denetim birimine atanacak iç denetçileri Bakana teklif etmek,

e) Birimde görev yapacak yeterli sayıda diğer personeli görevlendirmek,

f) Ataması yapılan iç denetçilerin isimlerini ve ilave iç denetçi ihtiyacını Kurula bildirmek

g) Başkanın sertifika derecelendirmesine ilişkin puanlamayı doğrudan; iç denetçilerin sertifika derecelendirmesine ilişkin puanlamayı Başkanın teklifi üzerine yapmak,

ğ) (Değişik: 16/03/2009)İç denetçi ile denetlenen birim yönetimi arasındaki uyuşmazlıkları çözümlemek ve nihai kararı vermek; üst yönetici ile iç denetçi arasındaki çözülemeyen görüş ayrılıklarını Kurula bildirmek.

h) Denetlenen birimlerin yönetici ve personelinden denetim faaliyetinin yürütülmesini engelleyici fiil ve tavır sergileyenler hakkında gerekli tedbir ve müeyyideleri uygulamak,

ı) İç denetim raporlarını değerlendirerek gereği için ilgili birimler ile Strateji Geliştirme Başkanlığına göndermek,

i) İç denetim raporları ile bunlar üzerine yapılan işlemleri iki ay içerisinde Kurula göndermek,

j) Başkanlık tarafından hazırlanan yıllık iç denetim faaliyet raporunu Kurula göndermek,

k) İç denetim faaliyetiyle ilgili olarak mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak.

Üst yöneticinin sorumluluğu

MADDE 13- (1) Üst yönetici, iç denetim faaliyetlerinin yerine getirilmesinde:

a) İç denetçilerin görevlerini bağımsız ve tarafsız bir şekilde yerine getirmeleri için gereken tüm önlemleri alır.

b)Bakanlık faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek risklerin belirlenmesi çalışmalarında iç denetçilere gerekli imkânı sağlar.

c) İç denetim faaliyeti kapsamına giren konularda, iç denetçilere gerekli bilgi ve belgelerin sağlanması amacıyla, Bakanlık birimleri arasında etkili iletişim kurulmasını sağlar.

ç) İç denetim raporlarında düzeltilmesi ve iyileştirilmesi önerilen konuları değerlendirir ve gerekli önlemleri alır.

d) İç kontrol sürecinden elde ettiği bilgilerle, iç denetimden elde edilen bilgileri karşılaştırır ve kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanımına ilişkin tedbirleri gerektiğinde Başkanlıkla görüşerek belirler.

e) Birimin bütçesine ilişkin işlemlerin yerine getirilmesi ve personelinin ihtiyacı olan araç, gereç ve malzemenin temin edilmesine ilişkin tedbirleri alır.

f) İç denetçilerin mesleki yeterliliğinin geliştirilmesi için gerekli tedbirleri alır.

  g)(Ek:16/03/2009)İç denetçilerin görevlerini yaparken bağımsızlık veya tarafsızlığının tehlikeye girdiği veya ihlal edildiği durumlarda gerekli tedbirleri alır.

  ğ)(Ek:16/03/2009)İç denetim faaliyetinin kalitesini gözetir ve bu amaçla kalite kontrol ve gelişim programı oluşturur, iç denetçilerin görevlerindeki performanslarını takip eder.

  h)(Ek:16/03/2009)İç denetim kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde kullanılmasını sağlar.

  Başkanın görev, yetki ve sorumlulukları

MADDE 14 – (Değişik: 16/03/2009) (1) Başkan;

a) İç denetim birimi başkanlığını mevzuata, denetim standartlarına ve rehberlere uygun olarak etkin bir şekilde yönetmek,

b) İç denetim faaliyetinin Kurul tarafından yapılan düzenlemeler ve Başkanlık tarafından hazırlanıp üst yönetici tarafından onaylanan plan ve programlara uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamak,

c) İç denetçilerin görevlendirme yazılarını hazırlamak,

ç) İç denetim faaliyetlerinin sonuçlarının izlenmesi amacıyla bir takip sistemi oluşturmak,

d) İç denetim faaliyetleri sonucunda düzenlenen raporları gözden geçirmek, varsa hataların ve eksikliklerin düzeltilmesini sağlamak,

e) İç denetim raporlarında yer alan öneriler ve eylem planları çerçevesinde denetlenen birimin yaptığı işlemler konusunda iç denetçileri bilgilendirmek,

f) İç denetçilerin görevlendirilmesinde iç denetçilerin tarafsızlıklarını ihlal edecek durumları göz önünde bulundurmak,

g) İç denetçilerin görevlerini yaparken bağımsızlık veya tarafsızlıklarının tehlikeye girdiği veya ihlal edildiği durumlarda üst yöneticiyi bilgilendirmek,

ğ) Yıllık iç denetim faaliyet raporunu hazırlamak ve üst yöneticiye sunmak,

h) İç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında gerek görülmesi halinde, başka bir iç denetçiden veya konunun uzmanından görüş veya yardım alınmasını sağlamak,

ı) Birim faaliyetleri hakkında üst yöneticiyi düzenli olarak bilgilendirmek,

i) Kurul kararlarının uygulanmasında ortaya çıkan tereddütleri Kurulun bilgisine sunmak,

j) İç denetçilerin, meslek içi eğitim programları yoluyla bilgi ve becerilerini düzenli olarak artırmalarını sağlamak,

k) İç denetçilerin sertifika derecelendirmelerine esas puanlamayı üst yöneticiye teklif etmek,

l) Yönergeyi iç denetçiler ile birlikte yılda bir defa gözden geçirmek ve varsa değişiklik önerilerini üst yöneticinin uygun görüşüne sunmak,

m) Sayıştay ile Başkanlık arasındaki iletişim ve koordinasyonu sağlamak,

n) Kurul tarafından belirlenen ilkeler çerçevesinde, teftiş, soruşturma ve benzer faaliyetleri yürüten diğer teftiş ve denetim birimleriyle gereken işbirliğini sağlamak,

o) Yürütülen denetim faaliyetlerinde iç denetçi ile varsa denetim gözetim sorumlusu arasında oluşabilecek ihtilafları çözüme kavuşturmak,

ö) Birden fazla iç denetçi tarafından yürütülecek görevlerde grup koordinatörünü belirlemek,

p) İç denetçiler ile Başkanlıkta görevli diğer personelin hasta sevk kâğıtlarını imzalamak, yıllık, mazeret ve hastalık izinlerini vermek,

r) İç denetim birimine verilen görevleri yürütmek üzere gerekli diğer iş ve işlemleri yapmak

görev ve yetkilerine sahiptir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

İç Denetçilerin Görev, Yetki ve Sorumlulukları

İç denetçilerin görevleri

MADDE 15- (1) İç denetçiler aşağıdaki görevleri yürütür:

a) Risk analizlerine dayanarak Bakanlığın risk yönetimi, iç kontrol ve yönetim yapılarını değerlendirmek,

b) Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması bakımından incelemeler yapmak ve önerilerde bulunmak,

c) Bakanlığın faaliyet ve işlemlerinin ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuata uygunluğunu denetlemek ve harcama sonrasında yasal uygunluk denetimi yapmak,

ç) Bakanlığın harcamalarının, mali işlemlere ilişkin karar ve tasarruflarının, amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara ve performans programlarına uygunluğunu denetlemek ve değerlendirmek,

d) Bakanlığın mali yönetim ve kontrol süreçlerinin sistem denetimini yapmak ve bu konularda önerilerde bulunmak,

e) Denetim sonuçları çerçevesinde iyileştirmelere yönelik önerilerde bulunmak,

f) Denetim sırasında veya denetim sonuçlarına göre soruşturma açılmasını gerektirecek bir duruma rastlanıldığında bu durumu ve suç teşkil eden durumlara ilişkin tespitlerini Başkanlık kanalıyla üst yöneticiye bildirmek,

g) Bakanlık birimlerince üretilen bilgi ve raporların doğruluğunu değerlendirmek,

ğ) Üst yönetici tarafından gerekli görülen hallerde performans göstergelerini belirlemede Bakanlığın ilgili birimlerine yardımcı olmak, belirlenen performans göstergelerinin uygulanabilirliğini değerlendirmek,

İç denetçilerin yetkileri

MADDE 16 – (1) İç denetçiler, görevlerinin yerine getirilmesiyle ilgili olarak aşağıdaki yetkilere sahiptir:

a) İç denetim faaliyetleriyle ilgili olarak elektronik ortamdakiler dâhil her türlü bilgi, belge ve dokümanlar ile nakit, kıymetli evrak ve diğer varlıkların ibrazını talep etmek,

b) Denetlenen birim çalışanlarından veya yürütülen görevin ilgili olduğu birim personelinden iç denetim faaliyetlerinin gereği olarak yardım almak, yazılı ve sözlü bilgi istemek,

c) İç denetim faaliyetinin gerektirdiği konularda uzman yardımı almak veya görüşünden yararlanmak,

ç) İç denetim faaliyetlerinin gerektirdiği araç, gereç ve diğer imkânlardan yararlanmak,

d) Görevin yürütülmesini engelleyici tutum, davranış ve hareketlerde bulunanları Başkanlık kanalıyla üst yöneticiye bildirmek.

İç denetçilerin sorumlulukları

MADDE 17- (1) İç denetçiler, görevlerini yerine getirirken aşağıdaki hususlara riayet eder:

a) Mevzuata, denetim standartlarına ve etik kurallara uygun hareket etmek,

b) Mesleki bilgi ve becerilerini sürekli olarak geliştirmek,

c) İç denetim faaliyetlerinde yetki ve ehliyetini aşan durumlarda Başkanlığı haberdar etmek,

ç) Verilen görevin tarafsız ve bağımsız olarak yapılmasına engel olan durumların bulunması halinde, durumu Başkanlığa bildirmek,

d) Denetim raporlarında kanıtlara dayanmak ve değerlendirmelerinde tarafsız olmak,

e) Denetim esnasında elde ettiği bilgilerin gizliliğini korumak.

Mesleki yeterlilik ve özen

MADDE 18 – (1) İç denetçiler görevlerinin gerektirdiği mesleki yeterliliğe sahip olmak ve geliştirmek zorundadır. Mesleki yeterlilik; görevin gerektirdiği bilgi ve beceriye sahip olma, denetim konuları ile ilgili sağlıklı veri ve kanıt toplama, inceleyip değerlendirme ve raporlama yeteneğini ifade eder. İç denetçiler görevlerini ifa ederken, sağduyulu ve yetkin bir iç denetçiden beklenen dikkat ve özeni gösterir.

                                                               BEŞİNCİ BÖLÜM

Bağımsızlık, Tarafsızlık ve Mesleki Güvence

İç denetimin bağımsızlığı

MADDE 19 – (1) İç denetim faaliyeti Bakanlığın günlük işleyişinden bağımsızdır. İç denetçiler görevlerini Kanun, Yönetmelik ve bu Yönerge kapsamında tam bir bağımsızlık içinde gerçekleştirir.

(2) İç denetim faaliyetinin kapsamına, denetim uygulamalarına müdahale edilemez ve iç denetçilerin görüşlerini değiştirmeleri istenemez. İç denetçilerin görevlerini bağımsız ve hiç bir etki altında kalmadan yapmaları Başkanın ve üst yöneticinin sorumluluğundadır.

(3) İç denetimin bağımsızlığı kalite güvence ve geliştirme programı kapsamında Kurul tarafından düzenli olarak değerlendirilir.

İç denetçinin tarafsızlığı

MADDE 20- (1) İçdenetçiler görevlerini yerine getirirken tarafsızlık ilkesiyle hareket eder. İç denetçiler; denetimin belirlenen amaçlarına ulaşılması için denetim faaliyetlerinde gerekli tüm denetim tekniklerini uygular, ihtiyaç duyacağı tüm bilgi ve belgeleri toplar, tarafsız ve yeterli bilgi ve tecrübeye sahip her denetçinin aynı sonuçlara ulaşmasını sağlayacak şekilde bu bilgi ve belgeleri değerlendirir ve denetim kalitesinden ödün vermeden ve başkalarının düşünce ve telkinlerinden etkilenmeden görüşünü oluşturur.

(2) İç denetçiler, görevlerini yürütürken bağımsızlık ve tarafsızlıklarını zedeleyebilecek bir durumla karşılaşmaları halinde, bu durumu derhal iç denetim birimi başkanına yazılı olarak bildirir.

(3) Başkan, iç denetçilerin görevlendirilmesinde, tarafsızlıklarını zedeleyebilecek hususları dikkate alır.

(4) (Değişik: 09/11/2012) İç denetçiliğe ilk defa atananlar ile idari görevlerde iken iç denetçiliğe dönenler, daha önce sorumlu oldukları işlerle ilgili olarak iki yıl geçmeden iç denetim faaliyeti yürütemez. Yürütülen danışmanlık ve benzeri faaliyetlerle ilgili olarak, bir yıl geçmeden denetim yapılamaz.

İç denetçilerin mesleki güvencesi

MADDE 21 - (1) İç denetçilere Yönetmelik ve bu Yönergede belirtilen görevler dışında hiçbir görev verilemez ve yaptırılamaz.

(2) (Yürürlükten kaldırılmıştır: 09/11/2012)

(3) İç denetçiler, Yönetmeliğin 24 üncü maddesinin ikinci fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, hiçbir şekilde istekleri dışında başka bir göreve atanamazlar.

ALTINCI BÖLÜM

İç Denetim Faaliyetlerinin Planlanması

İç denetim stratejisi

MADDE 22- (1) İç denetim faaliyetlerine ilişkin plan ve programların hazırlanmasında ve uygulanmasında Kurul tarafından hazırlanan Kamu İç Denetimi Strateji Belgesi esas alınır.

Denetimin risk odaklı yapılması

MADDE 23 – (1) İç denetim faaliyetlerinin risk odaklı olarak yürütülmesi esastır. Risk odaklı denetim; Bakanlığın faaliyet alanlarına ilişkin risk faktörlerinin tanımlanması, risk seviyelerinin ölçülmesi, değerlendirilmesi ve yüksek risk içeren alanlara denetim önceliğinin verilmesidir.

(2) Risk esaslı denetimde amaç; denetim kaynaklarının etkin kullanımının sağlanması ve riskli alanlara yoğunlaşarak yönetime yapılan katkının en üst seviyeye çıkartılmasıdır.

Risklerin değerlendirilmesi

MADDE 24 – (1) Bakanlığın tüm faaliyetleri iç denetim birimince kapsamlı bir risk analizine tabi tutulur. Bu analiz sonucunda riskler, oran ve önem dereceleri belirlenerek sıralanır. İç denetim birimince; kurumun hedefleri, faaliyetleri ve varlıklarını etkileyebilecek önemli risklere ilişkin olarak yapılan analiz sonucunda, en yüksek risk içeren alan ve konulardan başlanarak iç denetim planı ve programları hazırlanır.

(2) Yeni birim ve faaliyetler, yeniden yapılandırma projeleri, örgüt yapısı ve insan kaynaklarındaki önemli değişiklikler, yüksek risk içerebileceğinden, denetim programına öncelikle alınır.

(3) Plan ve programların hazırlanmasında üst yöneticinin riskli gördüğü ve öncelik verilmesini istediği hususlar da dikkate alınır.

(4) Risk değerlendirmesi ile ilgili olarak Kurulca düzenlenen Kamu İç Denetiminde Risk Değerlendirme Rehberine uyulur.

İç denetim planı

MADDE 25- (1) İç denetim planı, Kurul tarafından yayımlanan Kamu İç Denetim Planı ve Programı Hazırlama Rehberi esas alınarak hazırlanır.

(2) İç denetim planı; iç denetim faaliyetinin etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla denetimin kapsamını, denetlenecek alan ve konuları, ihtiyaç duyulan işgücü ve diğer kaynakları içerecek şekilde, Bakanlık birim yöneticileriyle görüşülerek ve Kurulca hazırlanan Kamu İç Denetimi Strateji Belgesi de dikkate alınarak, üç yıllık dönemler için hazırlanır. Bu plan, iç denetim birimince her yıl risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gözden geçirilerek gerektiğinde değiştirilir.

(3) İç denetim planı; başkan ve başkanın görevlendireceği denetçilerden teşekkül eden bir çalışma grubu tarafından hazırlanır. Hazırlanan plan taslağı tüm iç denetçilerin katılımıyla görüşülür ve üst yöneticinin görüşü de alındıktan sonra plana son şekli verilir.   

(4) Başkanlık tarafından hazırlanan bu plan üst yönetici tarafından onaylanarak işleme konulur.

İç denetim programı

MADDE 26 – (1) İç denetim programı, Kurul tarafından yayımlanan Kamu İç Denetim Planı ve Programı Hazırlama Rehberi esas alınarak hazırlanır.

(2) En riskli alan ve konulara öncelik verilmek ve denetim maliyeti de dikkate alınmak suretiyle, Bakanlığın birim yöneticileri ve gerektiğinde çalışanlarla da görüşülerek iç denetim planıyla uyumlu bir iç denetim programı hazırlanır. Bir yıllık süreyi geçmemek üzere hazırlanacak iç denetim programlarında; denetlenecek alanlar ve konular, iç denetçilerin isimleri belirtilerek zaman çizelgesine bağlanır.

(3) Hazırlanan iç denetim programı üst yöneticinin onayına sunulur ve onayı takiben uygulanır.

(4) Program onaylandıktan sonra önemli risk alanlarının tespit edilmesi veya Kurulca önerilmesi halinde program dışı özel iç denetim yapılabilir.

YEDİNCİ BÖLÜM

Denetim Faaliyetlerinin Yürütülmesi

Görevlendirme

MADDE 27– (1) İç denetim programı üst yönetici tarafından onaylandıktan sonra, görevler programdaki zamanlama da dikkate alınarak Başkanlıkça iç denetçilere yazılı olarak bildirilir.

Denetim gözetim sorumlusu

MADDE 28 – (1) Program kapsamında yürütülecek denetim faaliyetlerinin denetim standartlarına uygun olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla başkan, görevin niteliğine uygun olarak bir iç denetçiyi, denetim gözetim sorumlusu olarak görevlendirebilir. 

(2) Denetim gözetim sorumlusu, gözetim yapmakla sorumlu olduğu denetim faaliyetine fiili olarak katılamaz. Denetim gözetim sorumlusu olarak görevlendirilenler, başka bir iç denetim faaliyetinde doğrudan denetimle görevlendirilebilir.

Gözetim faaliyetinin kapsamı

MADDE 29 -  (1) (Değişik: 16/03/2009)Denetim gözetim sorumluluğu;

a) İç denetçi tarafından hazırlanan bireysel çalışma planının, denetim programında belirlenen kapsam ve hedeflere uygun ve denetim amaçlarına ulaşılması açısından yeterli olup olmadığı, göreve ilişkin risklerin doğru olarak tanımlanıp tanımlanmadığı;

b) Bireysel çalışma planında öngörülen testlerin yapılıp yapılmadığı ve risklere ilişkin kontrollerin yeterlilik ve etkinliğinin değerlendirilip değerlendirilmediği, yeterli örnekleme yapılıp yapılmadığı;

c) Denetim sonucunda varılan kanaatleri destekleyecek bulguların yeterli olup olmadığı, değerlendirmelerin sübjektif unsurlar taşıyıp taşımadığı ve ilave inceleme yapılmasına gerek olup olmadığı,

ç) Denetim faaliyetinin, sonuçları ve önerileri itibariyle tutarlı olup olmadığı, denetim testlerinde yer alan tespitlerin tamamının bulgu formlarına işlenip işlenmediği,

d) Denetimin yürütülmesinde iç denetim metodolojisinin doğru ve eksiksiz uygulanıp uygulanmadığı, Başkanlıkça yapılan düzenlemelere uyulup uyulmadığı, çalışma kağıtlarının ve standart formların açık ve anlaşılır nitelikte, amacına ve mevzuata uygun düzenlenip düzenlenmediği,

e) Denetim alanıyla ilgili iç kontrol sistemi bileşenlerinin Kamu İç Kontrol Standartlarına uygun olup olmadığı konusunda yeterli inceleme yapılıp yapılmadığı,

hususlarında değerlendirme yapmak ve gerekli düzeltmelerin yapılmasını istemek görev ve yetkisini kapsar.

(2) İç Denetçi denetim görevinin yürütülmesi ve raporlanması aşamalarında denetim gözetim sorumlusunun önerilerini göz önünde bulundurarak gerekli çalışmaları ve düzeltmeleri yapar.

(3) Denetim gözetim sorumlusunun görevlendirilmediği denetim faaliyetlerinde yukarıda sıralanan görevler Başkanlıkça yerine getirilir.

(4) (Ek: 16/03/2009)İç denetçi ile denetim gözetim sorumlusu arasında oluşabilecek ihtilaflar Başkan tarafından çözüme kavuşturulur

Denetim görevinin denetlenen birimlere bildirilmesi

MADDE 30 - (1) Başkanlık, denetim görevinin yürütüleceği birimlere denetimin amacını, kapsamını, süresini, görevlendirilen denetçiyi, birimden beklenenleri ve gerek görülen diğer hususları içeren bir yazılı bildirim yapar.

(2) Başkanlıkça gerekli görülen hallerde bu bildirimin yapılması zorunlu değildir.

Ön çalışma

MADDE 31- (1) Denetim faaliyeti ön çalışmayla başlar. Ön çalışmada iç denetçiler denetlenecek birim veya süreç hakkında bilgi toplar, potansiyel riskli alanları ve mevcut kontrolleri tespit eder, idarece uygulanan kontrollerin yeterliliği ve etkinliğini değerlendirerek denetimin kapsamını ve uygulanacak denetim testlerini belirler.

Açılış toplantısı

MADDE 32 - (1) İç denetçi ön çalışma aşamasında, denetlenecek birim yöneticileri ve ihtiyaç duyulan personelin iştirak edeceği bir açılış toplantısı yapar.

(2) (Değişik: 16/03/2009)Bu toplantıda, denetimin amacı, kapsamı, tahmini denetim süresi, denetime yardımcı olacak personel, denetim sırasında çalışanlardan beklentiler, idarenin denetimden beklentileri, denetim bulgularının değerlendirilmesi, denetim sonuçlarının raporlanması ve birimin denetçilerden talep etmesi halinde danışmanlık faaliyetlerinin nasıl yürütüleceği konuları görüşülür ve bir tutanağa bağlanır.

Risk değerlendirmesi ve bireysel çalışma planı

            Madde 33- (Değişik: 16/03/2009) (1) İç denetçi, risk değerlendirmesi ile ilgili olarak, denetlenecek alanın temel süreçlerini ortaya koyar, potansiyel riskli alanları belirler ve bu risklerle ilgili mevcut kontrolleri tespit eder. İdarece uygulanan bu kontrollerin yeterliliği ve etkinliğini değerlendirerek risk kontrol matrisini hazırlar.

            (2) Risk kontrol matrisi ile ortaya konan riskli alanlar ve uygulanan kontrollerin değerlendirilmesi sonucu kontrollerin yeterliliği ve etkinliğini ölçmeye yönelik tatbik edilecek denetim testlerini gösteren bireysel çalışma planı hazırlanır. Tüm denetim adımlarını ve izlenecek yöntemleri gösteren bireysel çalışma planının hazırlanmasıyla ön çalışma tamamlanır. Bireysel çalışma planında:

a) Denetimin amaç ve hedefleri,

b) Denetimin kapsamı,

c) Bilgilerin elde edilmesi, analizi ve değerlendirilmesine ilişkin yöntemler,

ç) Uygulanacak denetim testleri,

d) Tahmini denetim süresi,

yer alır.

(2) Çalışma planı hazırlandıktan sonra Yönergenin 27 inci maddesinde düzenlenen denetim gözetim sorumluluğu kapsamında değerlendirilir. Varsa gerekli düzeltmeler yapılır ve denetime başlanır. Denetimler bu çalışma planına göre yürütülür.

İç denetim rehberleri

MADDE 34 – (1) İç denetim birimi, görev alanına gören konular itibarıyla Kurulca yayımlanan usul ve esaslara uygun olarak kendi denetim rehberini hazırlar ve bir örneğini Kurula verir.

(2) Denetim rehberleri yol gösterici olmakla birlikte, iç denetçilerin denetim yeteneklerini sınırlamaz ve iç denetim uygulamalarının geliştirilmesine engel teşkil etmez.

Denetimin yürütülmesi

MADDE 35– (1) İç denetçi, denetim rehberlerinden de yararlanarak denetim faaliyetini yürütür. İç denetçi, yıllık denetim programında ve bireysel denetim planında belirlenen denetim hedeflerine ulaşmak için, risk ve kontrol değerlendirmelerinde tespit edilen hususlarla ilgili olarak yeterli ve güvenilir bilgi ve belgeleri elde etmek, incelemek ve değerlendirmekle yükümlüdür. Denetimin yürütülmesi sırasında uygulanacak testler, iç kontrol uygulamalarının yeterliliğine dair değerlendirme yapılabilmesine de olanak verecek şekilde tasarlanmalı, en riskli alanlara öncelik verilmelidir. Gerçekleştirilen testlerin tamamı; izlenen yöntem, yapılan gözlem, incelenen belge, görüşme ve diğer adımlar da belirtilmek suretiyle “Çalışma Kâğıtları” ile belgelendirilmelidir.

(2) İç denetçi tarafından yürütülen denetim görevi kapsamında yapılan çalışmalar raporlama aşamasına geçilmeden önce Yönergenin 27 nci maddesinde düzenlenen denetim gözetim sorumluluğu kapsamında gözden geçirilir. Denetim gözetim sorumlusunun önerileri doğrultusunda gerekli çalışma ve düzeltmeler yapılır.

(3) (Ek: 09/11/2012) Denetim gözetim sorumlusu ile İç Denetçi arasında görüş ayrılığı olması durumunda, İç Denetim Birimi Başkanının görüşü doğrultusunda işlem yapılır.

(4) Tespit edilen bulgular kapanış toplantısında değerlendirilmek üzere denetlenen birime iletilir.

Çalışma kâğıtları

MADDE 36- (1) Denetime hazırlık, risk ve kontrol değerlendirmeleri, yapılan testler, bunların sonucunda elde edilen bilgi, kanıt ve sonuçlar ile raporlama ve izleme faaliyetleri gibi denetim süresince yapılan tüm çalışmalar çalışma kâğıtları ile belgelendirilir.

(2) Denetim sonuçlarının takibinde ve kalite güvence ve geliştirme faaliyetleri çerçevesinde yapılan değerlendirmelerde bu çalışma kâğıtlarından yararlanılır.

(3) Gerekli olması halinde çalışma kâğıtlarına konuyu destekleyici belgeler eklenebilir.

(4) Çalışma kâğıtlarının düzenlenmesinde Kurulun yaptığı düzenlemeler ile bu çerçevede İç Denetim Birimi tarafından hazırlanan dokümanlar esas alınır.

(5) Çalışma kâğıtları, denetimin sonuçlandırılmasını müteakip saklanması ve gerekli hallerde başkalarının kullanımına açılması için Başkanlığa devredilir.

Kapanış toplantısı

MADDE 37 – (1) Yapılan denetim faaliyetleri, görev sonuçları ile taslak raporda yer alacak tespit ve tavsiyeler denetlenen birim yöneticilerinin katılımı ile gerçekleştirilecek kapanış toplantısında ele alınır. Ayrıca, bu toplantıda birim yöneticilerinin görüşleri alınır ve önemli bir değerlendirme eksikliği olup olmadığı belirlenir. Toplantıda yapılan görüşmeler ve yöneticilerin varsa aykırı görüşleri toplantı tutanağına bağlanır.

Taslak denetim raporunun hazırlanması ve gönderilmesi

MADDE 38 – (1)Kapanış toplantısında denetçi ile denetlenen birim arasında denetim bulguları üzerinde yapılan görüşmeler de dikkate alınarak denetçi bir taslak rapor hazırlar.

2) İç denetçi, taslak denetim raporunu belirli bir sürede cevaplandırılmak üzere denetime tabi tutulan birim yöneticisine bir yazı ekinde verir. Denetlenen birim yöneticisi, gerektiğinde çalışanlardan ve ilgililerden görüş almak suretiyle raporu verilen sürede cevaplandırarak iç denetçiye gönderir.

(3) Risklerin önem ve düzeyi konusunda iç denetçi ile denetlenen birim yöneticisi arasında anlaşmazlık varsa, iç denetçi bu duruma  ilişkin değerlendirmesini raporuna dâhil eder.

(4) Risklerin önem ve düzeyi konusunda iç denetçi ile denetlenen birim yöneticisi aynı görüşteyse, makul bir sürede önlem alınması konusunda anlaşırlar ve yapılacaklar denetlenen birimce bir eylem planına bağlanır.

Nihai denetim raporunun hazırlanması ve sunumu

MADDE 39 - (1) İç denetçi denetlenen birimden alınan cevaplar ile bunlara ilişkin değerlendirmelerini de ekleyerek oluşturduğu nihai raporunu, Başkanlık aracılığıyla üst yöneticiye sunar.

(2) Raporlar üst yönetici tarafından değerlendirildikten sonra gereği için raporda belirtilen birimlere ve Bakanlık Strateji Geliştirme Başkanlığına verilir.

(3) Raporlarda yer verilen bulgu ve öneriler ile idarece verilen cevap ve eylem planı kapsamında denetlenen birim ve iç denetçi arasındaki görüş ayrılıkları Başkanlık tarafından üst yöneticiye sunulur. Bu konularda Üst Yönetici tarafından yapılan değerlendirme çerçevesinde alınan karara göre uygulama yapılır.

(4) Kamu İç Denetim Raporlama Standartlarına uygun olarak hazırlanan rapor özeti, nihai rapor üzerine yapılan işlemlerle birlikte, Üst Yönetici tarafından raporun kendisine sunulduğu tarihten itibaren iki ay içinde Kurula gönderilir.

SEKİZİNCİ BÖLÜM

Danışmanlık Faaliyetleri

Danışmanlık faaliyetlerinin niteliği

MADDE 40 - (1) Danışmanlık faaliyetleri; bir idari sorumluluk üstlenmeksizin yürütülen, icrai konularla ilgili görüş, eğitim, analiz, değerlendirme, performans göstergelerinin tespiti, proje görevleri gibi idari faaliyetlere değer katmak, kolaylaştırmak, geliştirmek ve yol göstermek amaçlarıyla gerçekleştirilen hizmetlerdir.

(2) Danışmanlık faaliyetleri aşağıdaki hususlar üzerinden yürütülür:

a) (Değişik: 16/03/2009)İç kontrol, risk yönetimi ve yönetim süreçlerinin etkinlik ve yeterliliğinin değerlendirilmesi.

b) Bakanlık bünyesinde mevzuat değişikliklerine yönelik oluşturulan komisyonlara katılım,

c) Bakanlık birimlerinin yeniden yapılandırılması,

ç) Performans göstergelerinin tespit edilmesi,

d) Bakanlık birimlerinin temel iş süreçlerinin yeterliliği ve etkinliğinin geliştirilmesi.

(3) Danışmanlık faaliyetleri; resmi nitelikte ve yazılı olarak bir süreç ve sonuç içeren, tanımlanmış bir denetim programına dayanan faaliyetlerdir. Danışmanlık faaliyetleri program dışı olarak da yürütülebilir.

(4) Başkan danışmanlık taleplerini, risk yönetimini geliştirme, katma değer yaratma, faaliyetleri geliştirme potansiyeli ve yıllık denetim programının uygulanmasına olan etkilerini göz önünde bulundurarak kabul ya da reddeder.

Danışmanlık faaliyetlerinin yürütülme esasları

MADDE 41- (1)İç denetçiler tarafından yürütülecek danışmanlık faaliyetlerinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır.

a) Faaliyetin kapsamı, açık olarak tanımlanmış bir çalışma planına dayanmalıdır.

b) Faaliyet iç denetçinin bağımsızlık ve tarafsızlığını etkilememelidir.

c) Faaliyetin süresi, iç denetçinin sertifika puanlamasını engellemeyecek, mevcut ve gelecekteki denetim görevlerinin sürekli aksamasına neden olmayacak şekilde Başkan tarafından belirlenmelidir.

ç) Daha önce yürütülen danışmanlık faaliyetleriyle ilgili olarak bir yıl geçmeden aynı iç denetçi tarafından aynı konuda denetim yapılamayacağı hususunda hem Başkan hem de iç denetçi gerekli özeni göstermelidir.

d) İç denetçiler daha önce sorumlusu oldukları idari faaliyetlere ilişkin danışmanlık hizmeti verebilir.

e) Yürütülen bu faaliyetlerin sonuçları Başkanlık tarafından üst yöneticiye bildirilmelidir.

(2) Danışmanlık faaliyetleriyle ilgili olarak iç denetçinin herhangi bir icrai sorumluluğu yoktur. Danışmanlık faaliyetleri sonucunda ilgili birimlerce yapılacak uygulamaların sorumluluğu söz konusu birimlerin yöneticilerine aittir. 

DOKUZUNCU BÖLÜM

Raporlama ve İzleme

İlkeler

MADDE 42 - (1) Raporların düzenlenmesi, ilgili mercilere sunulması, sonuçların takibi ve diğer hususlar Kamu İç Denetim Raporlama Standartları çerçevesinde yürütülür.

(2) Raporlardaki ifadeler; tam, doğru, tarafsız, açık özlü ve yapıcı olmalıdır.

(3) Raporların idareye değer katacak optimum bir zaman içerisinde düzenlenmesi ve sunulması esastır.

(4) Raporlar ve buna esas teşkil eden çalışma kâğıtları Başkanlıkta muhafaza edilir.

(5) Raporların düzenlenmesi, sunulması ve saklanmasında gizlilik ilkesi gözetilir. İç denetim raporları başkanın izni olmaksızın kurum dışına verilemez.

Rapor çeşitleri

MADDE 43 – (1) İç denetim biriminin faaliyetleri sonucunda ilgisine göre aşağıdaki raporlar düzenlenir:

a) İç denetçiler tarafından yapılan her türlü uygunluk, performans, mali, bilgi teknolojisi ve sistem denetimi faaliyetleri sonucunda “Denetim Raporu”;

b) İç denetçiler tarafından danışmanlık faaliyetleri kapsamında yapılan inceleme ve araştırmalar ile usulsüzlük ve yolsuzluk tespitine dair çalışmalar sonucunda “İnceleme Raporu”,

c) İç denetim biriminin yıllık faaliyet sonuçlarını içeren “İç Denetim Faaliyet Raporu”.

Denetim raporları

MADDE 44 – (1) Her iç denetim faaliyeti, düzenlenecek raporla kayıt altına alınır. Denetim raporlarında asgari olarak: denetimin amacı, kapsamı ve elde edilen sonuçlar ile denetçi kanaati belirtilir. Yapılan denetimler esnasında tespit edilen iyi uygulama örneklerine de raporlarda yer verilir.

İnceleme raporları

MADDE 45 - (1) Aşağıdaki hallerde inceleme raporu düzenlenir:

a) Danışmanlık faaliyetleri kapsamında yapılan inceleme ve araştırmalar.

b) Denetim görevi sırasında karşılaşılan usulsüzlük ve yolsuzlukların üst yöneticiye bildirilmesi.

Yıllık iç denetim faaliyet raporu

MADDE 46 - (1) İç denetim faaliyetleri sonucunda Başkanlık tarafından yıllık iç denetim faaliyet raporu düzenlenir.

(2) Başkanlıkça düzenlenen iç denetim faaliyet raporu üst yöneticiye sunulur, bu rapor üst yönetici tarafından her yıl Şubat ayı sonuna kadar Kurula gönderilir.

Raporların gözden geçirilmesi

MADDE 47 - (1) Düzenlenen nihai raporlar ilgili birimlere gönderilmeden önce Başkanlık tarafından gözden geçirilerek varsa eksiklik ve hataların düzeltilmesi istenir. İç denetçi verilen süre içerisinde gerekli düzeltmeleri yapar.

(2) (Ek: 09/11/2012)İç Denetçi ile Başkan arasında görüş ayrılığı olması durumunda, bu görüş ayrılığı, Başkan tarafından Üst Yöneticiye yazılı olarak sunulur. Üst Yöneticinin görüşü doğrultusunda işlem yapılır.

Denetim sonuçlarının izlenmesi

MADDE 48- (1) Denetim faaliyetleri sonucunda iç denetçiler tarafından düzenlenen nihai raporlarda gösterilen denetim sonuçlarına ilişkin tavsiyeler ve düzeltici tedbirler belirtilen süre içerisinde ve denetlenen birim ile iç denetçi tarafından varılan mutabakat çerçevesinde oluşturulan eylem planına uygun olarak yerine getirilir. (Değişik: 09/11/2012)Önerilerin gerçekleştirilmesinin belli bir süre gerektirmesi durumunda bu husus denetim raporuna verilen cevapta belirtilir ve eylem planına bağlanan hususlarda yapılan çalışmalar ilgili birimce en az altı aylık dönemler halinde İç Denetim Birimine bildirilir.

(2) Başkanlıkta, denetim raporlarının uygulanmasını izlemek üzere bir takip sistemi oluşturulur ve bu kapsamda raporlarda yer alan düzeltici tedbirlerin ve tavsiyelerin uygulanması sağlanır.

 (3)(Değişik: 09/11/2012)İzleme 3 dönem sonunda bitirilir.  İç denetçi veya Başkan tarafından izlemeye devam edilmesinde yarar görülmesi halinde bu süre sınırlaması uygulanmaz. Raporlarda yer alan tavsiyelerin gerçekleştirilmemesi ve gerekli düzeltici tedbirlerin alınmaması halinde Başkanlık, üst yöneticiyi yazılı olarak bilgilendirir.

ONBİRİNCİ BÖLÜM

İç Denetim Kaynaklarının Yönetimi ve Geliştirilmesi

İç denetim kaynaklarının yönetimi

MADDE 49- (1) İç denetim için gerekli kaynakların yönetiminden başkan sorumludur. Başkan iç denetim biriminin bütçesini yönetir ve denetimin ihtiyacı olan uygun niteliklere sahip personel de dâhil tüm kaynakları temin eder.

Meslek içi eğitim

MADDE 50 - (1)İç denetçilere, her üç yılda asgari yüz saat meslek içi eğitim sağlanır. Bu sürenin otuz saati, Kurulun koordinatörlüğünde Maliye Bakanlığınca verilir. Kalan süre, Kurulun eğitim konusundaki düzenlemelerine riayet edilerek, iç denetim birimince programlanır. Meslek içi eğitim konularında, Bakanlık teşkilat ve faaliyetlerindeki gelişme ve değişmelere yönelik hususlara da yer verilebilir.

(2) Başkanlık, gerektiğinde mesleki kuruluşlar, üniversiteler ve bilimsel alanda etkinlikte bulunan diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak suretiyle, yılda en az bir defa kurs, seminer ve benzeri etkinliklerde bulunur. Meslek içi eğitim etkinliklerine iç denetim plan ve programında yer verilir.

(3) Meslek içi eğitim programları en az bir ay önce iç denetçilere duyurulur.

(4) İç denetçi olarak göreve başlayanlara, bir haftadan az olmamak üzere intibak eğitimi verilir.

Sertifika derecelendirmesi

MADDE 51 – (1) (Değişik: 09/11/2012) İç denetçilerin sertifikaları, göreve başladıkları tarihten itibaren ilk beş yıllık dönem ile sonraki her üç yıllık dönemler için; meslek içi eğitimler, mesleki faaliyetler, yayımlanmış makale ve kitaplar, alınan başarı belgeleri, eğiticilik faaliyetleri, yabancı dil bilgileri, yüksek lisans ve doktora eğitimleri değerlendirilmek suretiyle Kurul tarafından yayımlanan Kamu İç Denetçi Sertifikasının Derecelendirilmesine İlişkin Esas ve Usullere göre derecelendirilir. Derecelendirme yapılmaması durumunda, buna ilişkin gerekçeler ilgili iç denetçiye ve Kurula yazılı olarak bildirilir.

(2) İç denetim birimleri her iç denetçi için sertifika derecelendirmesine ilişkin bilgi ve kayıtları dosyasında muhafaza eder.

Sertifika derecesine uygun görevlendirme

MADDE 52 – (1) İç denetçiler, çalışma süresince edindikleri tecrübe, kıdem ve sertifika derecesine uygun olarak görevlendirilir. Bu çerçevede yeterli sayı ve sertifika derecesinde iç denetçi bulunması halinde;

A-1 sertifika düzeyindeki iç denetçi, uygunluk denetimi ve mali denetim,

A-2 sertifika düzeyindeki iç denetçi, performans denetimi,

A-3 sertifika düzeyindeki iç denetçi, sistem denetimi,

A-4 sertifika düzeyindeki iç denetçi, denetimin gözetimi ve izleme faaliyeti,

alanlarında görevlendirilmesi esastır. Yeterli sayı ve sertifika derecesinde iç denetçi bulunmaması halinde görevlendirme Başkanlıkça denetçilerin tecrübeleri, uzmanlık alanları gibi kıstaslar göz önünde bulundurularak yapılır.

(2) Bilgi teknolojileri denetimi Kurulca belirlenen esaslar doğrultusunda gerçekleştirilir.

(3) Danışmanlık faaliyeti, danışmanlığın mahiyetine göre her sertifika düzeyindeki iç denetçi tarafından yerine getirilebilir.

(4) Yapılacak denetim faaliyetinin birden fazla alanı kapsaması veya görev alanının birden fazla iç denetçinin çalışmasını gerektirecek ölçüde geniş olması halinde denetim, farklı sertifika derecesine sahip iç denetçilerden oluşan bir grup tarafından ifa edilebilir.

(5) Birden fazla kamu idaresini ilgilendiren konularda iç denetçilerin yapacakları ortak çalışmalarda Kurul tarafından yayımlanan Birden Fazla Kamu İdaresi İç Denetçilerinin Ortak Çalışma Esas ve Usullerine uyulur.

Mesleki yeterliliğin geliştirilmesi

MADDE 53 – (1) Üst yönetici ve başkan, iç denetçilerin Yönetmeliğin 31 ve 32 nci maddelerinde belirtilen mesleki niteliklerini geliştirmeleri için uygun ortamı hazırlar.

(2) Bu amaçla Yönetmelikte belirlenen bilgi, yetenek ve niteliklerin oluşturulması yanında, iç denetimle ilgili her türlü eğitim, konferans, seminer gibi faaliyetlere katılma konusunda iç denetçilere gerekli olanak sağlanır.

(3) Başkanlık, Yönetmeliğin 33 üncü maddesi çerçevesinde meslek içi eğitim programları düzenler.

(4) Başkan, iç denetçilerin uluslararası iç denetçi sertifikalarına sahip olmaları için gerekli imkân ve kurumsal altyapıyı oluşturur.

(5) Başkan, iç denetçilerin görevlerini ifa ederken ihtiyaç duyacakları özel ihtisas alanlarına ilişkin gerekli bilgi, beceri ve deneyim sahibi uzmanlardan yardım alınmasını sağlar.

Kalite güvence ve geliştirme programı

MADDE 54 - (1) İç denetim faaliyetlerinin tüm yönleriyle değerlendirilmesi ile kamu iç denetim standartları ve meslek ahlak kurallarına uygun olarak yürütülmesinin sağlanması için kalite güvence ve geliştirme programı oluşturulur. Programın oluşturulması ve uygulanmasında Kurulun ilgili düzenlemelerine uyulur.

(2) Kalite güvence ve geliştirme programı çerçevesinde;

a) İç denetim faaliyetlerinin ilgili mevzuat, kamu iç denetim standartları ve meslek ahlak kurallarına uygunluğu,

b) İç denetim faaliyetlerinin kurumsal gelişim ve iyileşmeleri destekleme düzeyi,

c) İç denetçilerin en iyi iç denetim uygulamalarından istifade edip etmedikleri,

ç) Faaliyetlerin yürütülmesinde gösterilen mesleki özen ve dikkat ile iç denetçilerin mesleki gelişim düzeyleri

gözden geçirilir ve değerlendirilir.

(3) Kalite güvence ve geliştirme faaliyetleri;

a) Kurum içi izleme faaliyetleri çerçevesinde gerçekleştirilen sürekli iç değerlendirmeler,

b) Yıllık iç denetim faaliyet raporuna eklenen yıllık iç değerlendirmeler,

c) Kurul tarafından beş yılda bir yapılması sağlanan dış değerlendirmelerden oluşur.

(4) Kalite güvence ve geliştirme programları çerçevesinde yapılan değerlendirme sonuçları üst yöneticiye sunulur ve yıllık iç denetim faaliyet raporunda yayımlanır.

(5) İç denetimin etkinliğinin artırılması amacıyla, denetim faaliyetleri denetlenen birimlerde yaptırılacak anketlerle değerlendirilebilir.

ONİKİNCİ BÖLÜM

Diğer Hususlar

Denetlenen birimlerin sorumluluğu

MADDE 55 – (1) Faaliyet ve işlemlere ilişkin her türlü kayıt, bilgi ve belgeler, Bakanlık merkez,  taşra ve yurt dışı birimleri tarafından düzenli olarak muhafaza edilir.

(2) Denetlenen birim yetkilileri; iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında, iç denetçiler tarafından talep edilen her türlü bilgi ve belgeleri iç denetçilere ibraz etmek, görevin sağlıklı yapılmasını sağlayacak önlemleri almak ve her türlü yardım ve kolaylığı göstermek zorundadırlar.

(3) İç denetim faaliyetleri, denetlenen birim yönetimlerinin kendi görev alanındaki risk yönetimi, kontrol ve yönetim süreçlerinin kurulması, uygulanması ve geliştirilmesi konularındaki sorumluluklarını kaldırmaz.

Yolsuzluk ve usulsüzlük halleri

            MADDE 56 – (1)İç denetçi, yolsuzluk belirtilerini tespit edebilecek yeterli bilgi, beceri ve donanım ile denetim faaliyetini sürdürür. Ancak iç denetçilerin, esas görev ve sorumluluğu yolsuzlukları tespit etmek ve soruşturmak olan savcı ve benzeri kişilerin uzmanlığına sahip olması beklenemez.

(2) Denetim görevi sırasında bir yolsuzluk ve usulsüzlük bulgusuna ulaşıldığında, tespitler ve elde edilen deliller düzenlenecek bir raporla kayıt altına alınır ve Başkanlık aracılığıyla ivedilikle üst yöneticiye intikal ettirilir.

(3) Başkanlığa intikal eden ihbar ve şikâyetler 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunda yer alan şartları taşıması halinde risk analizlerinde dikkate alınır ve gereği için Üst Yöneticiye intikal ettirilir.

(4) Suç teşkil eden fiillere ilişkin raporların yetkili mercilere sunulmasıyla ilgili olarak mevzuatta öngörülen özel hükümler saklıdır.

(5) İç denetçiler, mevcut kontrol sisteminin yolsuzluk ve usulsüzlükleri önleme kabiliyetini de değerlendirir.

Kurul ile ilişkiler

MADDE 57 – (1) İç denetim faaliyetlerinde Kurul tarafından belirlenen standart, rehber, esas ve usuller ile diğer düzenlemelere uyulur.

(2) Başkanlık, iç denetim faaliyetinin fonksiyonel bağımsızlığının sağlanması ve sürdürülmesi, bilgi paylaşımı, görüş ayrılıklarının giderilmesi, iyi uygulama örneklerinin yaygınlaştırılması, Kurul kararlarının uygulanmasının izlenmesi gibi konularda Kurulla gerekli işbirliğini sağlar.

Dış denetim ve diğer denetim birimleri ile ilişkiler

MADDE 58 - (1) Denetimin planlanması ve koordinasyonu, mükerrer denetimin önlenmesi, denetimde verimliliğin artırılması, ortak eğitim olanakları gibi hususlar ile karşılıklı olarak denetim faaliyetine ilişkin bilgi ve belgelere ulaşılması konularında, Başkan tarafından Kurulun belirlediği politikalar çerçevesinde dış denetimle gerekli işbirliği sağlanır.

(2) Başkanlık ve Sayıştay arasındaki ilişkiler aşağıdaki çerçevede yürütülür:

a) Sayıştay ile iç denetim birimi arasındaki iletişim ve koordinasyon Başkan tarafından sağlanır.

b) İçeriklerinin hassas olma ihtimali nedeniyle, iç denetim biriminin çalışma kâğıtları ancak Sayıştay Başkanı tarafından talep edildiği takdirde Sayıştay’a verilir.

c) İç denetim birimi tarafından hazırlanarak üst yöneticiye sunulan raporların sorumluluğu üst yöneticiye aittir. Sayıştay tarafından bu tür raporlara erişim talep edildiğinde bu talep doğrudan üst yöneticiye yönlendirilir.

(3)Başkan, Kurul tarafından belirlenen ilkeler çerçevesinde, teftiş, soruşturma ve benzer faaliyetleri yürüten diğer teftiş ve denetim birimleri ile gereken işbirliğini sağlar. 

Yurt dışında iç denetim faaliyeti

MADDE 59 – (1) Bakanlığın yurt dışı teşkilatının faaliyetleri risk esaslı denetim plan ve programları kapsamında iç denetime tabi tutulur.

(2) Yurt dışı faaliyetlerinin denetlenmesinde Kurulca belirlenen usul ve esaslara uyulur.

Yurtdışı eğitim ve akademik çalışma

MADDE 60 – (1) İç denetçilere, mesleki ve bilimsel gelişmeleri takip etmek ve kendilerini geliştirmek amacıyla, yurt içi ve yurt dışında lisansüstü eğitim, inceleme ve staj yaptırılabilir. (Son cümle mülga: 09/11/2012)

(2) (Değişik: 09/11/2012) İç denetçiler, Bakanlığın görev alanı ile ilgili konularda inceleme ve araştırma yapmak üzere, en fazla 1 yıl süreyle geçici görevle yurt dışına gönderilebilirler Bu şekilde gönderilmede en az KPDS (C) düzeyi veya dengi yabancı dil bilgisi ve mesleki kıdem dikkate alınır. Yurt dışına gönderileceklerin yabancı dil bilgisi düzeyini gösterir başarı belgelerinin, yurt dışına çıkış tarihinden önceki 4 yıl içinde alınmış olması gereklidir.

(3) Yukarıda yer alan hükme istinaden yurt dışına geçici görevle gönderilen iç denetçiler, yurda döndükleri tarihten itibaren üç ay içerisinde, inceleme ve araştırma konuları ile ilgili bir rapor hazırlayarak Başkanlığa sunarlar.

Mesleki kıdem

MADDE 61 – (1) İç denetçilerin mesleki kıdem sırası Kurulca yayımlanan Kamu İç Denetçilerinin Mesleki Kıdemlerinin Belirlenmesine İlişkin Esas ve Usullere göre tespit edilir.

(2) Mesleki kıdem sırasının belirlenmesine esas teşkil eden kriterler içinde yer alan, iç denetçilikte geçen süre ile önceki denetim elemanlığında, uzmanlık, müdürlük ve öğretim elemanlığında geçen sürelerin tespitinde aylıksız izin, askerlik hizmeti, vekâlet, geçici görev ve benzeri görevlendirmeler hariç tutularak fiili hizmet süresi esas alınır. Kriterler içinde yer alan yabancı dil düzeyinin belirlenmesinde, kıdem tespitinin yapıldığı tarihten önceki 5 yıllık dönemde alınan en az 60 puan düzeyi KPDS ve dengi belgeler geçerlidir.

(3) (Değişik: 16/03/2009)Söz konusu esas ve usullere ve bu maddede yer alan hükümlere göre yapılan değerlendirme sonucunda puanların eşit çıkması halinde, iç denetçilikte geçen süre; iç denetçilikte geçen sürenin eşit olması halinde, kıdem tespitine esas önceki görevlerde geçen süre; bunun da eşit olması halinde yabancı dil puanı esas alınır.

(4) İç denetçilerin mesleki kıdem sıralarının belirlenmesine ilişkin bilgi ve kayıtlar ayrı bir dosyada muhafaza edilir.

İç denetim otomasyon programı

MADDE 62- (1) İç denetim biriminde denetim faaliyetleri ile denetimin yönetimi faaliyetleri,  bu amaçla geliştirilen yazılımın Başkanlıkça temin edilmesini müteakiben bu yazılım üzerinden yürütülür.

(2) İç denetim raporları, Kurulun düzenlemelerine uygun olarak ilgili yazılım üzerinden Kurula gönderilir.

Kimlik belgesi

MADDE 63 – (1) İç denetçilere; Bakan ve Üst Yönetici tarafından imzalanan, unvan ve yetkilerini belirten bir kimlik belgesi verilir.

Haberleşme, yazışmalar ve dosya düzeni

MADDE 64 - (1) İç denetçiler, görevleriyle ilgili konularda doğrudan yazışma yaparlar.

(2) İç denetçiler, geçici görev yolluğu bildirimi ile Başkanlıktan veya diğer birimlerden gönderilen yazıları özel dosyalarında saklarlar.

(3) Gelen ve giden yazılar, Evrak Kayıt Defterine işlenir. Evrak takibi, bilgisayar ortamında yapılabilir.

(4)İç denetçiler, iç denetim birimi ve diğer birimlerle yaptıkları yazışmalarda, yazılarına verecekleri sayıların önüne sertifika numaralarını yazarlar.

(5) Bakanlık dışına gönderilecek raporların her sayfası Başkanlıkça mühürlenir. Bunun dışında iç denetim raporlarında mühür kullanılmaz.

Yönergenin imzalanması ve gözden geçirilmesi

MADDE 65 - (1) Bu yönerge, üst yöneticinin onayından sonra mevcut ve daha sonra atanan iç denetçiler tarafından okunur ve imzalanır.

(2) Yönerge, İç Denetim Birimi tarafından her yıl gözden geçirilir. İhtiyaçlar doğrultusunda yapılan değişiklikler üst yöneticinin uygun görüşüne sunulur ve Kurula gönderilir.

Hüküm bulunmayan haller

MADDE 66 – (Yürürlükten kaldırılmıştır: 16/03/2009)

Yürürlük

MADDE 67 – (1) Bu Yönerge Üst Yöneticinin onayı ile yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 68 – (1) Bu yönerge hükümleri Üst Yönetici tarafından yürütülür.