Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti İle Yunanistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Kültür Varlığının Çalınmasının, Yasa Dışı İthali Ve İhracının Ve Kaçak Kazı Yapılmasının Önlenmesine İlişkin Protokol

Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Yunanistan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı arasında, kültür varlıklarının korunması alanında ikili işbirliğini geliştirmenin daha yakın ikili ilişkileri ilerletmek için önemli bir araç ve insanlığın kültürel mirasını koruma misyonunu yerine getirmek için etkili bir yaklaşım olarak hizmet edeceğine inanmaktadırlar.

Kültür varlıklarının çalınması, kaçak kazı yoluyla elde edilmeleri ve yasa dışı ithali ve ihracı insanlığın kültürel mirası üzerinde büyük bir tehdit oluşturduğu için,

Taraflar kültür varlıklarının çalınmasının, kaçak kazı yoluyla elde edilmesi ve yasa dışı ithali ve ihracının önlenmesi alanında ikili işbirliği için sağlam bir temel attıkları için,

Taraflar aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır.

1) TARAFLAR:

            I) Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı

           II) Yunanistan Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı

2) KONUSU

 Her iki ülkedeki kültür varlıklarının yasadışı ithal, ihraç ve mülkiyet transferinin önlenmesi amacıyla işbirliğinin geliştirilmesidir.

3) TANIMILAR

a)Kültür varlığı: 1970 UNESCO Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşmesi'nin 1. Maddesi'nde atıfta bulunulan kategorilere giren varlıkları ifade etmektedir.

b)Kaçakçılık: Taraflar'ın herhangi birisinin mevzuatına aykırı olarak yapılan kültür varlıklarının ithalini, ihracını ve transit geçişini ifade etmektedir.

c)İade: kaçırılırken veya kaçırıldıktan sonra yakalanan ve bir Taraf’ça el konulan ve diğer Taraf’a ait olduğu tespit edilen kültür varlığının, bir Taraf tarafından diğer Taraf’a tamamen geri verilmesini ifade etmektedir.

4) AMAÇ:

Her iki tarafın kültür varlıklarının yasadışı, ithal,ihraç ve mülkiyet transferinin önlenmesidir.

5)GENEL HÜKÜMLER

Madde 1     

1-Taraflar, kültür varlığının çalınması, kaçak kazı ve yasa dışı ithali ve ihracına ilişkin kanuna aykırı ve yasa dışı eylemlerle mücadele etmek için iki ülkenin kanunlarında ve 1970 UNESCO Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşmesi'nde öngörülen sorumluluk ve yükümlülüklere uygun olarak önleyici, zorlayıcı ve düzeltici önlemleri benimsemekte işbirliği yapmayı kabul etmişlerdir.

2 - Bu Protokolde söz edilen kültür varlığı ve kültür varlığının çalınması, kaçak kazı ve yasa dışı ithali ve ihracı eylemleri ile ilgili olarak, Türk tarafını ilgilendirenler Türk mevzuatına göre tanımlanacaklardır; Yunan tarafını ilgilendirenler Yunan mevzuatına göre tanımlanacaktır;

3 - Kültür varlığı ve kültür varlığının çalınması, kaçak kazı ve yasa dışı ithali ve ihracına ilişkin iki ülkenin yasalarının hükümleri arasında ayrılıklar ortaya çıktığı zaman ve bu ihtilaflar bu Protokol'ün yürütülmesi ile ilgiliyse, Tarafların ilgili birimleri istişare yoluyla bunları çözeceklerdir.

Madde 2

Taraflar, kaçırılmış kültür varlığının ve kökeni belli olmayan veya kuşku duyulan her türlü kültür varlığının kendi topraklarına ithalini ve diğer Devletlere transferini önlemek amacıyla gümrük kapılarındaki mevcut önlemleri etkin hale getirecek ve ilgili gümrük makamları veya yetkili diğer makamlar yoluyla kültür varlığının ait olabileceği Taraf makamlarını bilgilendireceklerdir.

Madde 3

1 - Taraflar kaçırılmış kültür varlığının tespiti halinde bunlara el koyacak ve mümkün olan en kısa sürede diğer tarafa,

             a. Kültür varlığının ayrıntılı tanımına,

             b. Kaçakçılığa karışan kişilerin hüviyet ve eşkâline,

             c. Bu amaçla kullanılan her tür aracın tanımına ilişkin bilgi vereceklerdir.

Taraflar bu bilgilerin yanı sıra, el konulan kültür varlığının fotoğrafları ile kaçakçılık olaylarına ilişkin belgeleri birbirlerine ileteceklerdir.

             2 - Kaçırılmış kültür varlığı gerekli prosedürün tamamlanmasından sonra varlığın ait olduğu Taraf’a iade edilecektir.

Madde 4

1 – Taraflar,

             a. Kültür varlığı kaçakçılığı yaptığı konusunda ciddi şüpheler ve deliller bulunan şahısların ülkelerine giriş ve çıkışlarını gözetim altına alacaklardır.

             b. Her türlü taşıma ve postalama aracını kültür varlığı kaçakçılığında kullanılmamasını teminen kontrol altında tutacaklardır.

             c. Taraflar'ın kabul ettiği diğer önlemleri alacaklardır.

             2- Elde edilen sonuçlar mümkün olan en kısa zamanda diğer Taraf’a iletilecektir.

Madde 5

Bu Protokol’ün etkili bir şekilde uygulanması amacıyla Taraflar sıra ile Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Yunanistan Kültür Bakanlığı kültür varlıklarının çalınmasını, kaçak kazı yoluyla elde edilmesini ve yasa dışı ithalini ve ihracını önlemek üzere ikili işbirliğinden sorumlu olarak atayacaklardır. İkili işbirliği, 1970 UNESCO Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşmesi'nin yürütülmesini de içerecektir.

Madde 6

1 - Bu Protokol'ün amaçları doğrultusunda, Taraflar zamanında bilgi alışverişinde bulunacaklardır. Bu bilgiler aşağıdaki hususları kapsayacaktır:

a. Kültür varlığının korunmasına, özellikle kültür varlığının çalınmasını, kaçak kazı ve yasa dışı ithal ve ihracını önlemeye ilişkin mevzuatın yanında idari yetkililerin yürüttüğü ilgili politikalar ve önlemler.

b. Aynı tüzük ve standartlara dayanan, arkeolojik eserler de dâhil olmak üzere ihracı yasaklanmış kültür varlığının tanımı.

             c. Yurt dışına çıkabilecek objelerin tanımı.

 d. Kültür varlığının korunması ve muhafazasına ilişkin kuruluşlar ve işleyişleri hakkında bilgi.

e. Kültür varlığının çalınması, kaçak kazı ve yasa dışı ithal ve ihracının dinamik durumu.

             f. Taraflarca değişim için gerekli görülen diğer bilgiler.

2 - Yukarıda belirtilen bütün bilgiler zamanında güncellenecektir.

3 - Bu Protokol uyarınca bir Taraf’ça diğer Taraf’tan edinilen bilgiler sadece kültür varlığı kaçakçılığının önlenmesi amacıyla kullanılacak ve talep üzerine ilgili Taraf’ın kendi milli yasaları çerçevesinde gizli olacaktır.

Madde 7

Taraflar, kültür varlığının çalınmasının, kaçak kazı ve kültür varlığının yasa dışı ithali ve ihracının engellenmesi alanlarında, özellikle kültür varlığının güvenliği yönetimi, kültür varlığının ithali ve ihracı yönetimi, yasa taslağı hazırlanması, bilgi toplanması ve uluslararası konularda işbirliği alanlarında personel değişimi ve eğitimini güçlendireceklerdir.

Madde 8

Bu Protokol'ün amaçları doğrultusunda, Taraflar koordinasyonu geliştirecekler ve birbirlerinin yurt dışına çıkabilecek kültür varlıklarının yönetimi, kültür varlığı tescil sistemi, çalıntı kültür varlığı hakkında bilgi yayma sistemi ve kültür varlığı ithalini denetleme sistemini daha da iyileştireceklerdir.

Madde 9

 1 - Taraflar, kültür varlığının çalınmasının, kaçak kazı ve kültür varlığının yasa dışı ithali ve ihracının önlenmesine ilişkin tam bir istişare yürütecekler, çok taraflı konularda birbirlerinin dayanaklarını koordine edecekler ve uluslararası forumlardaki mevcut işbirliğini daha da geliştireceklerdir.

2 - Taraflar, uluslararası toplulukta kültür varlığı hırsızlığının, kaçak kazı ve yasa dışı ithal ve ihracının neden olduğu tehditler hakkında kamunun, müzelerin ve diğer kültür kuruluşlarının bilincini daha da geliştirmek için işbirliğini güçlendirecekler, bir Üçüncü Ülke ile kültürel ilişkiler koordine ederken UNESCO'nun ilgili uluslararası sözleşmelerini uygulayan kuruluşlarla işbirliğini artıracaklar ve kültür varlığı hırsızlığı, kaçak kazı ve yasa dışı ithal ve ihracı ile ilgisi bulunan kuruluşlarla ilişkileri azaltacak veya askıya alacaklardır.

3 - Taraflar, uluslararası kültür varlığı pazarında ortaya çıkan Taraflarla ilgili yasa dışı kültür varlığı hakkında birbirlerini haberdar edecekler ve ilgili soruşturmaları yürütürken Tarafların kayıp kültür varlığının değerlendirilmesi, tescili, tazmini ve iadesine ilişkin bilgiyi paylaşacaklardır.

Madde 10

Taraflar; koleksiyoncu, eski eser satıcısı ve antikacılara kaçak kazılar sonucunda Köken Ülke'den çalınmış ve yasa dışı edilmiş kültür varlığının satışının ve alınmasının kanuna aykırı olduğunu bildirecektir.

6) NİHAİ HÜKÜMLER

Madde 11

İki Taraf’ça sıra ile atanmış yetkili makamlar bu Protokol'ün uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek sorunları çözmek ve ileri işbirliği planlarını tasarlamak için düzenli olarak bir istişare mekanizması kuracaklardır.

Madde 12

Taraflar, bu Protokol'ün onaylanması için birbirlerinin ulusal yasal prosedürlerinin tamamlanmasından birbirlerini haberdar edeceklerdir. İşbu Protokol; Protokol'ün onaylanmasının ikinci bildirisinin alındığı tarihte yürürlüğe girecektir ve bir yıl süreyle yürürlükte kalacaktır. Taraflardan biri diğer Taraf’a feshetme isteğini altı (6) ay önceden yazılı olarak bildirmedikçe işbu Protokol'ün süresi otomatik olarak uzayacaktır.

İşbu Protokol …………….’de  ……………. tarihinde Türkçe, Yunanca ve İngilizce dillerinde, bütün metinler eşit şekilde geçerli olmak üzere, ikişer nüsha halinde düzenlenmiştir. Metnin yorumlanmasında herhangi bir ayrılık olması halinde İngilizce metin geçerli olacaktır.