MİLLİ KÜTÜPHANE BAŞKANLIĞI
GÖNÜLLÜ OKUYUCULUK YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönergenin amacı, Milli Kütüphane Başkanlığı Konuşan Kitaplık ve Görme Engelliler Hizmet Merkezi’nde görme engelli üyeler için seslendirme yapacak gönüllü okuyucuların seçim ve çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönerge Milli Kütüphane Başkanlığı Konuşan Kitaplık ve Görme Engelliler Hizmet Merkezi’nde gönüllü okuyuculuk yapacak kişileri ve söz konusu birimi kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönerge; 23/3/1950 tarihli ve 5632 sayılı Milli Kütüphane Kuruluşu Hakkında Kanun, 06/10/2010 tarih ve 27721 sayılı Milli Kütüphane Hizmetlerinden Yararlanılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 11. maddesinin 3. fıkrasının (d) bendi ile 5/12/1951 tarih ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun Ek 11. maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Yönergede geçen;
(a) Başkanlık: Milli Kütüphane Başkanlığını,
(b) Gönüllü Okuyucu: Herhangi bir maddi kazanç gözetmeksin stüdyolarda görme engelli üyeler için kitap seslendiren okuyucuları,
(c) Görevli: Konuşan Kitaplık ve Görme Engelliler Hizmet Merkezinde çalışan personeli,
(ç) Komisyon: Gönüllü Okuyucu Seçme Komisyonunu
(d) Konuşan Kitaplık: Konuşan Kitaplık ve Görme Engelliler Hizmet Merkezini,
(e) Kullanıcı: Sesli kitap hizmetinden yararlanan görme engelli üyeleri,
(f) Kütüphane: Milli Kütüphaneyi,
(g) Sesli Kitap: Stüdyolarda gönüllü okuyucular tarafından okunarak kaydedilen kitapları,
(ğ) Stüdyo: Kitapların okumalarının ve kayıtlarının yapıldığı odaları
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Gönüllü Okuyucu Olma Kriterleri ve Gönüllü Okuyucuların Uyması Gereken Kurallar, Milli Kütüphane’ye Giriş ve Çıkışları
Konuşan Kitaplık ve Görme Engelliler Hizmet Merkezi’nde Gönüllü Okuyucu Olma Kriterleri
MADDE 5- (1) Konuşan Kitaplıkta görme engelli kullanıcılar için kitap seslendirmek isteyen gönüllü okuyucu adayları için alınan deneme kayıtlarında;
(a) Vurgulama,
(b) Akıcılık,
(c) Anlaşılırlık,
(ç) Tonlama,
(d) Seslendirilecek metnin doğru ve güzel okunması,
(e) Sesin etkili kullanımı,
(f) Soluk (nefes) kullanımı,
(g) Ünlü harflerin okunması,
(ğ) Ünsüz harflerin okunması kriterlerine bakılır.
(2) Konuşan Kitaplığın bağlı olduğu daire başkanı, şube müdürü ile Konuşan Kitaplıkta görev alan personelden oluşan Komisyonun yukarıdaki kriterlere göre okumalarını uygun bulduğu adaylar, gönüllü okuyucu olarak kabul edilir.
Gönüllü Okuyuculuğa Kabul Süreci
MADDE 6- (1) Gönüllü okuyuculuğa kabul işlemleri:
(a) Gönüllü Okuyucu olmak isteyen kişiler, Konuşan Kitaplık’a yazılı olarak veya telefonla gönüllü okuyucu olmak istediklerini bildirirler.
(b) Kayıtlar, Konuşan Kitaplık ses kayıt stüdyolarında yapıldığından gönüllü okuyucu adayının Ankara’da ikamet edip etmediği bilgisi alınır. Ankara’da ikamet ediyorsa, sistemin işleyişine ilişkin telefonda bilgi verilir veya konuyla ilgili mail atılır. Ankara dışında ikamet ediyorsa, ulaşabileceği görme engelli merkezlerinin ya da kütüphanelerinin numaraları ve iletişim bilgileri iletilir.
(c) Gönüllü Okuyucu adayına deneme kaydının alınması için görevli tarafından randevu verilir.
(ç) Deneme kaydı için gelen kişiye, “Milli Kütüphane Başkanlığı Konuşan Kitaplık ve Görme Engelliler Hizmet Merkezi Gönüllü Okuyuculuk Başvuru Formu” doldurtulur ve ardından deneme kaydı alınır. (EK 1)
(d) Deneme kaydı alınan Gönüllü Okuyucu adaylarının ses kayıtları Komisyon tarafından kriterler çerçevesinde değerlendirmeden geçirilir.
(e) Komisyon tarafından Gönüllü Okuyucu olmasına karar verilen kişiler Konuşan Kitaplık görevlileri tarafından bilgilendirilir.
(f) Gönüllü Okuyucunun uygun olduğu zaman ve stüdyoların kullanım durumuna göre eğitim için randevu verilir.
(g) Eğitim için gelen Gönüllü Okuyucuya “Milli Kütüphane Başkanlığı Gönüllü Okuyuculuk Kuralları” okutularak, imzalatılır. (EK 2)
(ğ) Gönüllü Okuyucuya okuma kuralları ve kayıt programının kullanımına ilişkin eğitim verilir.
(h) Gönüllü Okuyucu eğitim aldıktan sonra kitap seslendirmeye başlar.
Gönüllü Okuyucuların Uyması Gereken Kurallar
MADDE 7- (1) Gönüllü okuyucuların uyması gereken kurallar:
(a) Ses kayıt stüdyolarında randevu sistemi ile çalışıldığından, okuma gün ve saatlerinin verimli kullanılabilmesi için başlangıç ve bitiş saatlerine azami özen gösterilmesi, randevuların Konuşan Kitaplık görevlilerinin bilgisi dışında değiştirilmemesi, başka bir zaman dilimi için stüdyo sorumlusuyla iletişime geçilmesi,
(b) Okunacak kitabın seçiminde Konuşan Kitaplık Yönetimi ile işbirliği yapılması ve olur alındıktan sonra okumaya başlanması,
(c) Kitap okurken “Milli Kütüphane Konuşan Kitaplık ve Görme Engelliler Hizmet Merkezi Sesli Kitap ve Ders Kitabı Okuma Kuralları”na tam anlamıyla uyulması, (EK 3)
(ç) Okumaya başlamadan önce mutlaka birkaç dakikalık ses kaydı alınarak, ses sisteminin çalışıp çalışmadığının, ses dalgalarının şiddetinin kontrol edilmesi,
(d) Stüdyolardaki ekipman ve malzemeye müdahale edilmemesi, cihazların kayıt ayarlarıyla oynanmaması,
(e) Cihazlardaki herhangi bir arıza durumunda ya da herhangi bir durumda konunun stüdyo sorumlusuna iletilmesi,
(f) Kayıt esnasında sessiz konuma alınan cep telefonlarının ses kutusundan uzak bir yerde tutulması, okumada yararlanılan masa lambalarının ses kutusunun üzerine konulmaması,
(g) Taşıyıcı bellek, CD gibi gereçlerin bilgisayarlara takılmaması,
(ğ) Okuma amacıyla alınan kitapların stüdyo sorumlusunun haberi olmadan kütüphane dışına çıkarılmaması,
(h) Okuma bittiğinde, kendinden sonra da seslendirme için ses kayıt stüdyolarının kullanılacağı dikkate alınarak, ses kayıt stüdyolarının teslim alındığı şekilde temiz ve düzenli bırakılması,
(ı) Okuma bitiminde gönüllü okuyucu kayıt defterinin işlenmesi,
(i) Kitap okumaya çeşitli nedenlerle ara vermek zorunda kalan ya da okumayı bırakmak isteyen gönüllü okurların, mutlaka Konuşan Kitaplık ve Görme Engelliler Hizmet Merkezi Sorumlusunu bilgilendirmesi, varsa ellerindeki kitapları ve tutanakla verilmiş olan “Gönüllü Okuyucu Giriş Kartı”nı teslim etmeleri,
(j) Gönüllü okuyucuların stüdyo sorumlusunun telefonunu ve bilgisayarını izinsiz kullanmamaları,
(k) Gönüllü okuyucuların kendilerini ziyarete gelen misafirleriyle –yapılan işi bölmemek vb. hususlarını dikkate alarak- Konuşan Kitaplık ve Görme Engelliler Hizmet Merkezi dışında görüşmeleri.
Yukarıda belirtilen hususların dışında hareket edenlerin gönüllü okuyuculukları -gerekçesi kendilerine bildirilerek- sona erdirilecektir.
Gönüllü Okuyucuların Kütüphaneye Giriş ve Çıkışları
MADDE 8- (1) Gönüllü Okuyuculara Kütüphaneye geçici giriş kartı verilir. Gönüllü Okuyucular hafta içi mesai saatlerinde Kütüphaneye giriş ve çıkışlarını, kartlarını personelin kullandığı Başkanlık girişindeki turnikelere okutarak yaparlar. Gönüllü Okuyucular kartlarını okuma salonlarına giriş için kullanamazlar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
MADDE 9- (1) Bu Yönergede belirtilen hükümlere aykırı olarak;
(a) Gönüllü Okuyucu hiçbir maddi amaç güdülmeksizin görme engelli üyeler için seslendirdiği kitapla ilgili telif hakkına konu olabilecek herhangi bir talepte bulunamaz.
(b) Konuşan Kitaplık görevlilerine haber vermeden okumaya bir aydan fazla ara veren Gönüllü Okuyucunun ses kayıt için kendisine tahsis edilen stüdyodaki randevu saati ve yeri iptal edilir.
(c) Konuşan Kitaplık görevlilerine haber vermeden okumaya üç aydan fazla ara veren ya da görevli tarafından uyarılmasına rağmen kurallara aykırı davranışlarını sürdüren Gönüllü Okuyucuların giriş kartı iptal edilir ve gönüllü okuyuculuğuna son verilir.
Yürürlükten Kaldırılan Düzenlemeler
Madde 10- (1) 10/05/2013 tarih ve 90834 sayılı Başkanlık onayı ile yürürlüğe giren Gönüllü Okuyuculuk Kuralları yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 11-(1)Bu Yönerge Bakanlık Makamının Onayı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12-(1) Bu Yönerge hükümlerini Kültür ve Turizm Bakanı yürütür.